Co to jest WIBOR? Jak działa? Aktualne stawki WIBOR 1M, 3M i 6M i inne

Analiza działania WIBOR. Aktualne stawki WIBOR 1M, 3M i 6M i inne. Jak WIBOR wpływa na raty kredytu, leasingu, obligacje i oprocentowanie depozytów?

WIBOR
Fot. C by ZF

Wśród wielu pojęć ze świata finansów jednym z tych, które wzbudza największe emocje, jest WIBOR. Wskaźnik ten wpływa w dużej mierze na wysokość oprocentowania kredytów hipotecznych, ale również na szereg innych operacji gospodarczych na polskim rynku. Doskonale znają go ekonomiści i przedsiębiorcy, ale nie jest też obcy przeciętnemu Kowalskiemu.

Co to jest WIBOR?

WIBOR to skrót od Warsaw Interbank Offered Rate. Wskaźnik ten powstał, aby regulować pożyczki między bankami komercyjnymi. Być może jeszcze tego nie wiesz, ale polskie banki, podobnie jak banki na całym świecie, działają na rynku kredytowym zarówno w roli kredytodawcy, jak i kredytobiorcy. W dużym uproszczeniu, jeden bank pożycza środki od drugiego, a w zamian zobowiązuje się zwrócić określoną kwotę, powiększoną o pewien procent. Wibor jest właśnie tym procentem.

Co ważne, nie jest to procent stały. WIBOR zmienia się niemal każdego dnia. W dni robocze o godzinie 11 banki zobowiązane są do podawania określonych danych, na podstawie których ustalany jest WIBOR. Wpływ na jego wysokość ma również wyznaczana przez Radę Polityki Pieniężnej stopa depozytowa oraz stopa lombardowa. Zazwyczaj wartość WIBOR poiwnna mieścić się między wartościami tych stóp.

Specyfika działania polskiego rynku finansowego wymaga jednak, aby WIBOR był ustalany na konkretne okresy czasowe, dlatego ustalono kilka wskaźników, których nazwy pochodzą od angielskich określeń czasowych. I tak możesz spotkać się z WIBOR:

  • ON – jeden dzień (overnight),
  • TN – jeden dzień (tomorrow/next),
  • SW – jeden tydzień (spot week),
  • 2W – dwa tygodnie,
  • 1M – jeden miesiąc,
  • 3M – 3 miesiące,
  • 6M – 6 miesięcy,
  • 9M – 9 miesięcy (wycofany 3.02.2020 r),
  • 1Y – jeden rok.

W przypadku większości wymienionych wskaźników, okres liczy się od drugiego dnia roboczego od zawarcia transakcji, np. jeśli transakcja zostaje zawarta w poniedziałek, okres WIBOR liczy się od środy, a jeśli transakcja ma miejsce w czwartek, okres zaczynamy liczyć od poniedziałku. Wyjątkiem jest WIBOR ON i WIBOR TN – pierwszy liczony jest od dnia zawarcia transakcji (od dzisiaj), a drugi od następnego dnia roboczego (od jutra).

W praktyce okresy te oznaczają nic innego jak czas, na który jeden bank pożycza pieniądze od drugiego. Przykładowo, jeśli Bank X chce pożyczyć od Banku Y kwotę 10 mln PLN, a WIBOR 6M wynosi 3% to oznacza to, że oprocentowanie tego kredytu wynosi właśnie 3%, a okres kredytowania to 6 miesięcy.

Co WIBOR oznacza dla przeciętnego Kowalskiego? Wskaźnik ten ma wpływ na wysokość oprocentowania kredytów. Do wysokości WIBOR doliczana jest marża banku – tę niekiedy można negocjować, a co za tym idzie, obniżyć oprocentowanie kredytu. W efekcie, choć obywatele nie mają wpływu na wartość WIBOR, to znając jego aktualną wysokość i wiedząc, jaki wpływ ma na oprocentowanie kredytu, mogą go wykorzystać do wywalczenia w banku korzystniejszych warunków finansowania.

Jest to o tyle istotne, że w latach 2013-2021 mieliśmy długi okres stosunkowo niskich stóp procentowych. Oznacza to, że pożyczki i kredyty były zwyczajnie tańsze. Dla Kowalskiego to dobrze, dla banków już nieco mniej, zmniejsza się bowiem ich zysk z pożyczania pieniędzy. Obserwując wartości WIBOR w ciągu ostatnich kilkunastu lat można stwierdzić, że jest to wskaźnik stabilny, który od dłuższego już czasu nie ulega dużym wahaniom. Nie oznacza to jednak, że stopy procentowe nie mogą wzrosnąć. Według ekonomistów, specjalistów z dziedziny polskich finansów, analizując wartości WIBOR widać wyraźnie, że wartość tego wskaźnika co 2 lub 3 dekady ulega znaczącej zmianie. Wiąże się to głównie z dużymi przeobrażeniami w gospodarce i finansach kraju, tak, jak miało to miejsca podczas przemian ustrojowych i hiperinflacji w latach 80. ubiegłego stulecia. Jednak na wpływ na wysokość stóp procentowych i finalnie WIBORu ma także zwykła inflacja (podnoszenie stóp procentowych przez RPP jest jednym ze sposobów na walkę ze zbyt wysoką inflacją). Zresztą, ostrzegałem kredytobiorców przed takimi wzrostami w artykule Masz kredyt w złotówkach i śpisz spokojnie? Uważaj! Twoja rata także może znacząco wzrosnąć!

Ranking najlepszych: Marzec 2024

Najlepsze lokaty, konta i oferty - marzec 2024

Jak działa WIBOR?

Zatem, jak działa WIBOR? Jak przeczytałeś już w poprzednim akapicie, WIBOR zależy w dużej mierze od wydarzeń na rynku finansowym, zarówno rodzimym, jak i światowym. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że wzrost lub spadek WIBOR zależy od sytuacji finansowej banków. Jeśli te potrzebują gotówki, a więc rośnie ich popyt na pieniądze, to jego wartość rośnie. I odwrotnie – jeśli banki mają dużo pieniędzy, bo, np. udzielają niewielu kredytów i pożyczek, to wartość pieniądza maleje, a wraz z nią WIBOR.

To bardzo duże uproszczenie, ponieważ na wartość WIBOR ma wpływ znacznie więcej czynników. Aby się o tym przekonać, wystarczy prześledzić drogę powstawania stawki WIBOR.

Co jakiś czas Narodowy Bank Polski ogłasza konkurs, w którym wyłania się dealerów rynku pieniężnego. Mianem tym określa się banki, mające swój udział w ustalaniu wysokości stawki WIBOR. Banki te biorą udział w tzw. fixingu, czyli ustalaniu wartości WIBOR na podstawie danych, które są zobowiązane przekazać.

Ustalanie stawki WIBOR przebiega więc w dwóch etapach:

  1. Codziennie o godzinie 11 dilerzy rynku pieniężnego przekazują informację o proponowanej przez nich cenie pożyczek i kredytów dla innych banków.
  2. Po zebraniu wszystkich danych, agent kalkulacyjny, czyli firma, której zadaniem jest podanie do publicznej wiadomości aktualnej stawki WIBOR, w ciągu 5 minut ustala wartość wskaźników. Robi to, odrzucając skrajne oferty – 2 najwyższe i dwie najniższe. Wartość WIBOR jest średnią arytmetyczną środkowych ofert.

Co do zasady, w fixingu powinno brać udział co najmniej 10 banków. Zdarza się jednak, że jest ich mniej, a wtedy zmianie ulegają zasady ustalania WIBOR, w ten sposób, że:

  • przy udziale 8 lub 9 banków, odrzuca się najbardziej skrajne oferty – jedną najniższą i jedną najwyższą,
  • jeśli w fixingu oferty zadeklarowało jedynie 6 lub 7 banków, WIBOR wylicza się, biorąc pod uwagę wszystkie oferty, bez odrzucania propozycji skrajnych.

Teoretycznie banki mają więc ogromny wpływ na wartość WIBOR. Praktycznie jest on jednak mocno ograniczony. Jak wspomniałem wyżej, WIBOR jest zależy od wysokości stopy lombardowej i stopy depozytowej, które ustala rada Polityki Pieniężnej. Zależność między tymi wskaźnikami powinna (choć wcale nie musi!) być następująca:

STOPA DEPOZYTOWA < WIBOR < STOPA LOMBARDOWA

Znajdź najlepsze oprocentowanie:


Jak widzisz, jeśli zarówno stopa depozytowa, jak i stopa lombardowa, będą niskie, to WIBOR również nie ma szans na zbyt duże wahanie wartości. Wskaźnik ten jest ściśle zależny od wartości tych dwóch stóp procentowych, dlatego powinien wzrosnąć lub spaść jedynie wtedy, kiedy rada Polityki Pieniężnej znacznie zmieni wartość pozostałych dwóch wskaźników.

Na spadek lub wzrost WIBOR wpływa jeszcze jeden wskaźnik – inflacja. Tych, którzy pamiętają hiperinflację z przełomu lat 80. i 90. XX w. słowo to może przerażać, jednak jest nierozerwalnie związane z rynkiem finansowym i ma wpływ nie tylko na zdarzenia gospodarcze, ale również, a może przede wszystkim, na życie przeciętnego obywatela.

Inflacja to spadek wartości pieniądza, co w praktyce oznacza, że jeśli cena, np. chleba, rośnie, to pieniądze, którymi za niego płacisz mają realnie mniejszą wartość. Jak to się ma do WIBOR? Zależność jest widoczna gołym okiem i wynika z procedury ustalania WIBOR. Jak już wiesz, stawka WIBOR zależy od wysokości stopy depozytowej i stopy lombardowej, ustalanej przez Radę Polityki Pieniężnej. Rada ta ustala wysokość tych stóp procentowych, biorąc pod uwagę właśnie inflację. Idąc na skróty można więc powiedzieć, że korelacja między inflacją a WIBOR ma charakter dodatni, tzn., że pośrednio:

  • Kiedy inflacja rośnie, rośnie również WIBOR.
  • Malejąca inflacja oznacza spadek wartości WIBOR.

Jak WIBOR wpływa na ratę kredytu?

Jak widzisz, WIBOR to wskaźnik, który dotyczy oprocentowania kredytów, zawieranych między bankami komercyjnymi. Nietrudno zauważyć, że ma to wpływ również na oprocentowanie kredytów konsumenckich, firmowych i innych. Wyżej przeczytałeś, że oprocentowanie wielu kredytów (w szczególności kredytów hipotecznych) składa się z dwóch części.

OPROCENTOWANIE KREDYTU = WIBOR + MARŻA BANKU

Jak konsument, czyli osoba starająca się o kredyt w banku, nie masz wpływu na WIBOR, ale często możesz starać się o zmianę marży banku. Oczywiście bank niechętnie będzie ją negocjował, ale w ten sposób może udać Ci się zmniejszyć koszty kredytu.

Biorąc pod uwagę powyższe powstaje pytanie, czy WIBOR wpływa na ratę kredytu, a jeśli tak to w jaki sposób?

Odpowiedź nie jest jednoznaczna, ponieważ zależy od tego, z jakim kredytem masz do czynienia. Należy bowiem rozróżnić kredyty o oprocentowaniu stałym i o oprocentowaniu zmiennym. Dla pierwszego rodzaju zobowiązania WIBOR ma znaczenie jedynie w momencie negocjowania warunków i zawierania umowy. Oprocentowanie stałe, jak sama nazwa wskazuje, nie zmienia się w trakcie trwania umowy kredytowej, a więc:

  • możesz z góry obliczyć koszt kredytu,
  • rata kredytu nie zmienia się przez cały okres kredytowania.

W ten sposób banki oprocentowują zwykle krótkie kredyty, np. gotówkowe, zawierane jedynie na kilka lat lub hipoteczne, ale z gwarancją np. na 5 pierwszych lat kredytu. Dla lepszego zrozumienia, przeanalizuj poniższy przykład (dla uproszczenia pominięto niektóre części składowe kredytu, np. prowizję banku lub ubezpieczenie).

Marta chce wziąć kredyt w banku na remont mieszkania na kwotę 20 000 zł. Doradca zaproponował jej kredyt gotówkowy z oprocentowaniem stałym na podstawie WIBOR 3M, ze spłatą w 60. równych ratach. Marża banku jest stała i wynosi 4,28%.

Zatem:

kwota kredytu: 20 000 zł
okres kredytowania: 60 miesięcy (5 lat)
marża banku: 4,28%
WIBOR 3M: 1,72%
całkowite oprocentowanie: 4,28% + 1,72% = 6%
miesięczna rata kredytu: 386,66 zł
całkowita kwota do spłaty: 23 199,36 zł

Wysokość raty nie zmieni się przez cały okres kredytowania.

Kwestia związków WIBOR z ratą kredytu komplikuje się, jeśli pod uwagę bierzesz oprocentowanie zmienne. Jego cechą charakterystyczną jest zależność właśnie od stawki WIBOR. W praktyce oznacza to, że im wyższy jest WIBOR, tym wyższe będzie oprocentowanie, i odwrotnie – im niższy WIBOR, tym niższe jest oprocentowanie. Ta forma jest stosowana przy kredytach długoterminowych na wysokie sumy – najlepszym i najbardziej obrazowym przykładem są kredyty hipoteczne. 

Zmienne oprocentowanie kredytów hipotecznych oznacza, że jako kredytobiorca nie jesteś w stanie obliczyć całkowitego kosztu zaciągniętego zobowiązania, a wysokość raty możesz przewidzieć jedynie na kilka najbliższych miesięcy – to na ile, zależne jest od zastosowanej stawki WIBOR. Jeśli przy wyliczaniu oprocentowania bank wziął pod uwagę WIBOR 3M, zmiana wysokości raty może nastąpić co 3 miesiące, jest WIBOR 6M – co 6 miesięcy, itd. Innymi słowy, zmiana wysokości oprocentowania, a zatem i wysokości raty, nastąpi przy zmianie stóp procentowych.

CIEKAWOSTKA: Nie każda zmiana WIBOR oznacza zmianę oprocentowania. Zależy to również od zapisów w umowie kredytowej.

Zatem, jak zmieni się rata kredytu, kiedy stopy procentowe wzrosną lub zmaleją? Najlepiej zobrazuje to konkretny przykład.

Michał chce kupić mieszkanie we Wrocławiu, dlatego bierze w banku kredyt hipoteczny na kwotę 400 000 zł. Spłatę chce rozłożyć na 30 lat i płacić równe raty. Bank zaoferował mu kredyt na podstawie WIBOR 6M, z marżą 2%. Na potrzeby przykładu pominiemy inne koszty kredytu.

Poszczególne wartości wyglądają więc następująco:

kwota kredytu: 400 000 zł
okres kredytowania: 30 lat (360 miesięcy)
marża banku: 2%
WIBOR 6M: 1,79%
całkowite oprocentowanie: 3,79%
miesięczna rata: 1861,55 zł
całkowita kwota do spłaty: 670 159,27 zł

Gdyby Michał wybrał raty malejące zamiast stałych, przy zachowaniu tych samych parametrów kredytu, pierwsza rata byłaby wyższa o 512,89 zł i wynosiłaby 2374,44 zł, natomiast ostatnia jedynie 1114,62 zł. Całkowita kwota kredytu wynosiłaby 628 031,85 zł.

Zakładając, że po 6 miesiącach spłacania kredytu WIBOR 6M wzrośnie do 2%, a więc zwiększy się o 0,21 p.p., koszt kredytu zmieni się następująco:

całkowite oprocentowanie: 4%
miesięczna rata równa: 1909,66 zł (+48,11)
całkowita kwota do spłaty: 687 478,25 zł (+17 318,98)

Przy ratach malejących:

pierwsza rata: 2444,44 zł (+70,00)
ostatnia rata: 1114,81 zł (+0,19)
całkowita kwota do spłaty: 640 666,85 (+12 635,00)

Natomiast jeśli WIBOR 6M spadnie do, np. 1,5%, otrzymamy kwoty:

całkowite oprocentowanie: 3,5%
miesięczna rata równa: 1796,18 zł (-65,37)
całkowita kwota do spłaty: 646 624,22 zł (-23 535,05)

Przy ratach malejących:

pierwsza rata: 2277,78 zł (-96,66)
ostatnia rata: 1114,35 zł (-0,27)
całkowita kwota do spłaty: 610 583,49 (-17 448,36)

Wyraźnie więc widać, że spadające stopy procentowe sprawiają, że całkowite zadłużenie i raty maleją, zarówno w przypadku rat stałych, jak i malejących. Korelacja ma zastosowanie również w odwrotnej sytuacji – jeśli WIBOR wzrośnie, podniesie się również kwota miesięcznej raty oraz całkowity koszt kredytu.

Który WIBOR jest korzystniejszy przy kredycie? 1M, 3M czy 6M?

Jeśli planujesz wziąć kredyt, szczególnie długoterminowy, np. hipoteczny, z pewnością zastanawiasz się teraz, który WIBOR będzie dla Ciebie najkorzystniejszy. Niestety, na to pytanie nie da się odpowiedzieć jednoznacznie.

Zwykle kredytobiorcy chcą rozpatrzyć ten problem, biorąc pod uwagę przewidywane zmiany stóp procentowych. I takie oczywiście się znajdą, natomiast pojawia się kolejny problem – jak bardzo można im wierzyć. Jeśli interesujesz się sytuacją na polskim i światowym rynku finansowym to wiesz, że pierwsza dekada XXI wieku upłynęła niemal w całości pod znakiem globalnego kryzysu finansowego, o którym niewiele mówiło się wcześniej. W tym czasie odnotowano wzrost stóp procentowych, m.in. również WIBOR, a kredyty stały się droższe i mniej dostępne. Od tamtego okresu minęło już wiele lat, a stopy procentowe ustabilizowały się, jednak sytuacja ta pokazuje, że nawet najlepsze prognozy są jedynie prognozami, a opieranie na nich swojej sytuacji finansowej na kolejne kilkadziesiąt lat może być bardzo ryzykowne. Szczególnie dobrze widać to po serii podwyżek stóp procentowych od końcówki 2021 roku.

Jak zatem ocenić, która stawka WIBOR będzie najbardziej korzystna przy kredycie? To zależy w dużej mierze od:

  • rodzaju kredytu,
  • okresu spłaty,
  • wybranej opcji oprocentowania.

Co do zasady, najbardziej korzystny dla kredytobiorcy jest WIBOR, który zapewnia w miarę stabilne warunki, nawet przy zmiennym oprocentowaniu. Sprowadza się to do tego, że trzeba obserwować dane historyczne i wartości WIBOR. Od kilku lat zarówno WIBOR 1M, jak i 3M lub 6M utrzymują się na w miarę podobnym poziomie. Zakładając jednak, że stopy procentowe miałyby wzrosnąć, bardziej korzystna wydaje się być opcja oprocentowania opartego na WIBOR 6M – wtedy jego aktualizacja, a co za tym idzie zmiana wysokości raty następuje jedynie raz na pół roku. Natomiast przy spadających stopach procentowych korzystniejsze będą WIBOR 3M, a nawet WIBOR 1M – częstsza aktualizacja oprocentowania daje możliwość znacznego zmniejszenia kosztów kredytu, ale z drugiej strony wprowadza też element ryzyka – jeśli WIBOR zacznie rosnąć, dosyć szybko wzrośnie również rata kredytu.

Najlepszym sposobem jest więc opieranie decyzji na aktualnej sytuacji, jaka ma miejsce na krajowym rynku finansowym, oraz jej zestawienie z rodzajem kredytu i długością okresu kredytowania. Każdy przypadek jest inny, dlatego nie ma jednej, dobrej recepty na właściwy wybór. Pomocna może okazać się wizyta u specjalisty – doradca pomoże przeprowadzić symulację i podjąć właściwą decyzję.

WIBOR a leasing

Wpływ WIBOR na wysokość raty kredytu nie jest wyjątkiem. Podobnie funkcjonują leasingi, jednak w ich przypadku znacznie częściej spotkasz się z oprocentowaniem zmiennym. Dlaczego? Tak naprawdę wynika to z ofert przygotowanych przez banki i innych leasingodawców. Do rzadkości należą leasingi z oprocentowaniem stałym, a w większości przypadków w ogólnym rozrachunku są one znacznie mniej korzystne dla leasingobiorców, niż te same oferty, ale oparte na oprocentowaniu zmiennym.

UWAGA! Wybierając leasingodawcę, który oferuje leasing z oprocentowaniem zmiennym, sprawdź dokładnie zapisy w umowie! Zweryfikuj, czy leasingodawca gwarantuje nie tylko podniesienie raty, jeśli wzrosną stopy procentowe, ale również jej obniżenie, jeśli WIBOR ulegnie obniżeniu.

Przyjrzyj się zatem związkom WIBOR z leasingami z oprocentowaniem zmiennym. Podobnie jak w przypadku kredytów, większość z nich opiera się na WIBOR 1M, WIBOR 3M lub WIBOR 6M, chociaż ostatnia wersja zdarza się najrzadziej. Ta opcja będzie potencjalnie atrakcyjna, kiedy stopy procentowe według analityków mają szansę ulec obniżeniu, a w momencie podpisania umowy leasingowej nie są też zbyt wysokie. W przeciwnym razie warto rozważyć opcję leasingu z oprocentowaniem stałym. Tę zależność opisuje poniższy przykład, oparty na stawkach WIBOR z lat 2010 – 2012.

Karol w 2012 roku wziął samochód w leasing. Miał do wyboru dwie opcje:

leasing z oprocentowaniem stałym, opartym na WIBOR 3M,
leasing z oprocentowaniem zmiennym, opartym na WIBOR 1M.

Który z nich był bardziej opłacalny?

Nie znając dodatkowych opłat banku, z którym Karol podpisał umowę leasingową, i analizując ówczesną sytuację na polskim rynku finansowym, można wysnuć wniosek, że pierwsza opcja była zdecydowanie atrakcyjniejsza finansowo.

Zwróć uwagę na historyczne stawki WIBOR – widać wyraźnie, że do końca 2010 roku plasowały się one na mniej więcej tym samym poziomie. Jednak na początku 2011 roku zaczęły rosnąć i rosły aż do połowy roku 2012. W obliczu tej sytuacji na alarm zaczęli bić ekonomiści i analitycy, wywierając dużą presję na instytucjach, odpowiadających za taki stan rzeczy. Skutkiem tego był początek obniżek stóp procentowych od października 2012.

Jak to wpłynęło na umowę leasingową Karola? Karol obserwował sytuację na rynku, dlatego zdecydował się na zmienne oprocentowanie. Chociaż początkowo płacił wysoką ratę, rychłe obniżki stóp procentowych sprawiły, że jego rata szybko zmalała, dzięki czemu Karol zapłacił za swój samochód znacznie mniej, niż mógł sądzić na początku.

Gdyby Karol zdecydował się na leasing z oprocentowaniem stałym, straciłby dużo pieniędzy – wysokie stopy procentowe przy zawarciu umowy byłyby w mocy przez cały okres jej trwania i Karol nie mógłby skorzystać z obniżki WIBOR.

Czy to oznacza, że leasing z oprocentowaniem stałym, a więc niezależny od zmiany stóp procentowych, jest rozwiązaniem nieatrakcyjnym? Oczywiście nie. Jego wybór zależy jednak od szczegółów oferty, która powinna być równie atrakcyjna finansowo, jak oferta z oprocentowaniem zmiennym. Jeśli różnica między nimi jest niewielka, warto przemyśleć wybór tej z oprocentowaniem stałym, ponieważ jest maksymalnie przewidywalna i można określić, ile tak naprawdę będzie kosztował leasing, czego nie można sprawdzić w przypadku oprocentowania zmiennego. Granice opłacalności zazwyczaj trzeba określić samemu, chociaż wielu specjalistów mówi o różnicy maksymalnie 1% w skali roku.

WIBOR a obligacje skarbowe i korporacyjne

WIBOR to wskaźnik niezwykle funkcjonalny, niemal uniwersalny. Służy nie tylko bankom i innym instytucjom finansowym, np. udzielającym leasingów, wykorzystują go również skarb państwa oraz przedsiębiorstwa prywatne, emitując obligacje skarbowe i korporacyjne. Pierwsze z nich emitowane są przez państwo, drugie przez spółki.

Po analizie zależności między wskaźnikiem WIBOR a kredytami i leasingami wiesz już, że WIBOR traktowany jest jako stawka bazowa, do której dolicza się marżę – w ten sposób powstaje oprocentowanie. W zależności od umowy, może ono mieć charakter stały – wtedy nie zmienia się przez cały okres trwania umowy, lub zmienny – wtedy zależne jest od wskaźnika bazowego, którym najczęściej jest WIBOR.

Zależności między WIBOR a obligacjami skarbowymi i korporacyjnymi są podobne do korelacji między WIBOR a wysokością rat kredytu. Ogólna zasada mówi więc, że:

  • kiedy WIBOR rośnie, to wartość zmiennoprocentowych obligacji również rośnie,
  • kiedy WIBOR maleje, to samo dzieje się z wartością obligacji.

W rzeczywistości jest to nieco bardziej skomplikowane. Przy obligacjach stałoprocentowych, obligatariusz (właściciel obligacji) otrzyma z góry założoną kwotę, obliczoną według stałej stawki oprocentowania. Oprocentowanie to jest zwykle niskie i niesie ze sobą niewielkie ryzyko, dlatego zysk z obligacji w tej formie uznaje się za niemal pewny. Dla tego typu obligacji WIBOR ma znaczenie marginalne, ponieważ, jeśli w ogóle jest wykorzystany, bierze udział jedynie w początkowej fazie ustalania wartości obligacji.

Inaczej jest w przypadku obligacji zmiennoprocentowych. Taki charakter mogą mieć zarówno obligacje skarbowe, jak i korporacyjne, z tą różnicą, że często sposób naliczania odsetek od tych obligacji jest inny. 

Inwestując w obligacje skarbowe trzyletnie TOZ, można zyskać 2,10% w pierwszym okresie odsetkowym, trwającym 6 miesięcy, natomiast w kolejnych okresach, odsetki wypłacane są również co pół roku, według mnożnika 1,00 x WIBOR 6M. Jak widzisz, w tym przypadku zysk z obligacji ściśle zależy już od stawki WIBOR – im będzie większa, tym większy będzie zysk.

W inny sposób nalicza się odsetki od obligacji korporacyjnych. Tutaj oprocentowanie jest zbudowane podobnie do oprocentowania kredytów, czyli WIBOR + marża, gdzie pierwszy składnik jest zmienny, a drugi stały. W ten sposób to niejako rynek reguluje wysokość zysku, a w skrajnych przypadkach również straty.

Trzeba jednak podkreślić, że obligacje skarbowe częściej oparte są na stałym oprocentowaniu, niezależnym od WIBOR, a uzależnionym od inflacji. W przypadku obligacji korporacyjnych jest odwrotnie – wiele ofert opiera się na stawce WIBOR.

Porównanie obligacji skarbowych i korporacyjnych

CECHAOBLIGACJE SKARBOWEOBLIGACJE KORPORACYJNE
oprocentowaniestałe lub zmiennestałe lub zmienne
wskaźnik bazowyczęściej inflacjaczęściej WIBOR
ryzykozwykle niewielkiezwykle większe niż w przypadku obligacji skarbowych

Jak WIBOR wpływa na oprocentowanie depozytów?

Na polskim rynku finansowym funkcjonuje wiele produktów, których opłacalność i zyskowność zależy od stawki WIBOR. Jego wpływowi poddają się również depozyty. Te zależne są najczęściej od podobnej do WIBOR stawki WIBID (o niej przeczytasz niżej), ale są również takie lokaty czy konta oszczędnościowe, których oprocentowanie ma związek bezpośredni właśnie z WIBOR.

Depozyty te należą jednak do rzadkości i decyduje się na nie stosunkowo niewiele osób, chociaż niekiedy mogą one być zdecydowanie korzystniejsze niż ich odpowiedniki, oparte na stopie referencyjnej NBP. Zależność znowu jest ta sama – rosnący WIBOR oznacza większy zysk z depozytu, a spadek WIBOR to również spadek zysku.

Depozyty “wiborne”, zarówno lokaty jak i konta oszczędnościowe, to dość nowoczesna forma depozytu. Podąża za trendami na rynku finansowym i jest odporna na decyzje sztabu, ustalającego stopę referencyjną NBP. Nie są to jednak produkty pozbawione wad. Największą z nich jest cecha, która w przypadku kredytów uznawana jest za plus – na zmianę oprocentowania trzeba poczekać do rozpoczęcia nowego okresu stawki WIBOR, podczas gdy zmiany w stopie referencyjnej oddziaływają na oprocentowanie niemal natychmiast. Dodatkowo, banki oferują często niskie marże, które w połączeniu z równie niskim wskaźnikiem WIBOR, nie dają imponującego oprocentowania. Jedno jest pewne – depozyty “wiborne” mogą przynieść większy zysk niż standardowe depozyty, oparte na stopie referencyjnej.

W kwestii związków depozytów z WIBOR warto zwrócić uwagę nie tylko na lokaty, ale również na konta oszczędnościowe (depozyty oszczędnościowe). To szczególna forma depozytu, która łączy w sobie cechy depozytów bieżących (a’vista) i terminowych (lokat). Oprocentowanie tych kont również może być oparte o stawkę WIBOR i działać analogicznie do produktów opisanych już wyżej. Konta oszczędnościowe są jednak zwykle znacznie mniej oprocentowane niż chociażby lokaty, ale dają też większą elastyczność. Środki można dowolnie wpłacać i wypłacać z zastrzeżeniem, że często jedynie pierwsza wypłata jest darmowa, a każda kolejna niesie konieczność zapłaty określonego wynagrodzenia dla banku.

Gdzie sprawdzić aktualny WIBOR?

Osoby ściśle związane z rynkiem finansowym, a także ci, którzy chcą być po prostu na bieżąco z tym co dzieje się na rynku, mogą swobodnie obserwować aktualne stawki WIBOR. Publikowane one są codziennie na stronie agenta kalkulacyjnego – od 2017 roku jest nim GPW Benchmark. Aktualne (aktualizowane w każdy dzień roboczy) stawki WIBOR znajdziesz też na początku tej strony.

Co to jest WIBID?

WIBOR nie jest jedynym wskaźnikiem, którym posługują się banki. Równie ważny jest WIBID (Warsaw Interbank Bid Rate), czyli stawka referencyjna, którą jeden bank komercyjny jest w stanie zapłacić drugiemu bankowi komercyjnemu za zdeponowane u niego środki. Innymi słowy, WIBID dla depozytów jest tym, czym WIBOR dla kredytów.

Obie stopy procentowe ustalane są w podobny sposób, czyli podczas codziennego fixingu. Swoje stawki podają banki, które wchodzą w skład grupy dilerów rynku pieniężnego. Dwie największe i dwie najmniejsze są odrzucane, a z pozostałych wyciągana jest średnia arytmetyczna.

Analogicznie do podziału stopy WIBOR, również WIBID podzielony jest na okresy:

  • ON – jednodniowy,
  • TN – również jednodniowy, ale z innym czasem rozpoczęcia,
  • SW – tygodniowy,
  • 2W – dwutygodniowy,
  • 1M – miesięczny,
  • 3M – trzymiesięczny,
  • 6M – sześciomiesięczny,
  • 9M – dziewięciomiesięczny (wycofany),
  • 1Y – roczny.

Niemal wszystkie okresy rozpoczynają się w drugim dniu roboczym od momentu zawarcia transakcji. Wyjątkiem jest WIBID ON – ten rozpoczyna się tego samego dnia, oraz WIBID TN, który rozpoczyna się dnia kolejnego.

WIBOR a LIBOR i EURIBOR

WIBOR i WIBID to wskaźniki typowo polskie, nie oznacza to jednak, że nie posiadają swoich odpowiedników w innych krajach. Tymi odpowiednikami są m.in. LIBOR i EURIBOR.

Podstawowym wskaźnikiem, wykorzystywanym w transakcjach międzynarodowych, jest LIBOR, czyli London Interbank Offered Rate. Chociaż wskaźnik ten informuje o oprocentowaniu kredytów między bankami komercyjnymi z pierwszej grupy w Londynie, to od wielu lat powszechnie odnosi się go do ogólnej wartości pieniądza na rynku światowym. Zatem niski LIBOR wskazuje na niewielką wartość pieniądza, a wysoki – na wysoką. LIBOR publikowany jest w kilku różnych walutach, w tym w USD, CHF, GBP, JPY.

Podobnie jak WIBOR, również LIBOR ustalany jest podczas fixingu. Zajmuje się tym Brytyjskie Stowarzyszenie Bankierów, które podaje stawki dla następujących okresów:

  • O/N – jednodniowy, rozpoczynający się w dniu zawarcia transakcji,
  • T/N – jednodniowy, rozpoczynający się następnego dnia roboczego po zawarciu transakcji,
  • S/N – jednodniowy, rozpoczynający się w drugim dniu roboczym od zawarcia transakcji,
  • 1W – tygodniowy.
  • 1M, 2M, 3M, itd. aż do 1Y – miesięczny, dwumiesięczny, trzymiesięczny, itd., skończywszy na wskaźniku rocznym.

Wszystkie okresy, z wyjątkiem O/N i T/N rozpoczynają się w drugim dniu roboczym od momentu zawarcia transakcji.

Podczas gdy LIBOR ma charakter globalny, tak EURIBOR, czyli Euro Interbank Offered Rate, to wskaźnik lokalny, obejmujący państwa należące do strefy euro. Ustala się go podczas fixingu, w oparciu o popyt i podaż na pieniądze. EURIBOR jest wskaźnikiem międzynarodowym, wykorzystywanym przez wszystkie państwa, w których walutą oficjalną jest euro. Państwa te nie tworzą więc własnych stóp procentowych, a korzystają jedynie z EURIBOR.

Struktura EURIBOR nie różni się od struktury WIBOR, WIBID, czy LIBOR. Ustalają go banki z państw członkowskich strefy euro na następujące okresy:

  • tygodniowy,
  • dwutygodniowy,
  • miesięczny,
  • dwumiesięczny,
  • trzymiesięczny,
  • sześciomiesięczny,
  • dziewięciomiesięczny,
  • roczny.

W przypadku EURIBOR nie ma określonej liczby banków, które muszą wziąć udział w fixingu. Wskaźnik ustalany jest przez agenta kalkulacyjnego na podstawie złożonych przez banki do godziny 11 każdego dnia roboczego ofert, odrzucając 15% ofert najniższych i 15% ofert najwyższych. Z pozostałych wyciągana jest średnia arytmetyczna. Nad całością procesu czuwa Komitet Sterujący oraz European Banking Federation (EBF).

Jak widzisz, wszystkie 4 omawiany wskaźniki – WIBOR, WIBID, LIBOR i EURIBOR – działają na podobnej zasadzie. LIBOR uznaje się za nadrzędną stopę procentową, wykorzystywaną w transakcjach międzynarodowych, Pozostałe trzy są stopami o charakterze lokalnym i wykorzystuje się je w transakcjach w określonych państwach.

WIBOR w pytaniach i odpowiedziach

Czy WIBOR może być ujemny?

Aby odpowiedzieć sobie na to pytanie, warto cofnąć się do roku 2015 i przeanalizować, co działo się z LIBOR 3M CHF. W tym czasie wskaźnik ten osiągną wartość ujemną! Dla kredytobiorców, którzy posiadają kredyt we frankach szwajcarskich była to doskonała wiadomość, ponieważ w przypadku wielu z nich oprocentowanie kredytów spadło do 0, a u niektórych osiągało nawet wartość ujemną – przynajmniej teoretycznie.

Jak to się ma do WIBOR? LIBOR i WIBOR to analogiczne stopy procentowe, różni je właściwie jedynie rejon, na którym są wykorzystywane. Skoro LIBOR mógł być ujemny, to WIBOR również może osiągnąć wartości poniżej 0.

Czy WIBOR może drastycznie wzrosnąć?

Jak już wiesz, WIBOR zazwyczaj osiąga wartości uplasowane pomiędzy wartościami stopy depozytowej i lombardowej. Te z kolei zależą m.in. od inflacji. WIBOR może więc drastycznie wzrosnąć, pod warunkiem, że wzrosną również inne stopy procentowe oraz inflacja. W ostatnim czasie taką serię wzrostów możemy zaobserwować od końcówki 2021 roku.

Czy WIBOR jest taki sam dla wszystkich banków?

Otóż nie! Chociaż z definicji WIBOR powinien być taki sam dla wszystkich banków, to w rzeczywistości spotkać można różnice. Wynikają one z umów i wewnętrznych przepisów poszczególnych banków. Jedne mogą, np. aktualizować WIBOR 3M po trzech miesiącach, ale biorąc pod uwagę jego wartość na dwa dni przed rozpoczęciem nowego okresu. Inny bank może wyciągnąć średnią arytmetyczną ze wskaźników z kolejnych 5 dni roboczych przed rozpoczęciem nowego okresu itp. W ten sposób w poszczególnych bankach powstają różnice w WIBOR, chociaż teoretycznie wszystkie banki obowiązuje jedna, z góry narzucona wartość.

4 komentarzy

  1. Wygląda na to że dni WIBOR’u mogą być policzone… Czy to dobrze czy źle, to chyba dopiero zobaczymy, ale widać że zbliża się kampania wyborcza… :)

  2. Bardzo rozbudowany i profesjonalny artykuł tłumaczący wszelkie zagadnienia związane ze stawką WIBOR. Gdyby wszystkie banki tak tłumaczyły temat kredytobiorcą przed podpisaniem umowy ;)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Obowiązuje regulamin komentarzy. Wymagane pola są oznaczone *