Darowizna: Jak legalnie przekazać pieniądze rodzinie i nie zapłacić podatku?

Kompendium wiedzy o darowiźnie. Jak legalnie przekazać darowizny pieniężne (i niepieniężne) najbliższej i dalszej rodzinie oraz obcym. Jak i kiedy można uniknąć podatku od darowizn.

Fot. by dangquocbuu / pixabay

To problem, którego życzę wszystkim z Was. Nie każdemu bowiem trafia się szczęście otrzymania sporej gotówki od rodziny – najczęściej zamożnych rodziców lub ciułających przez wiele lat dziadków. Takie pieniądze, często dziesiątki tysięcy złotych, a bywa że więcej, można przeznaczyć na zakup mieszkania, wkład własny do kredytu hipotecznego czy na rozkręcenie biznesu. Zanim jednak zaczniecie oddawać się fantazjom przypomnijcie sobie, że fiskus nie przepuści żadnej okazji, aby położyć ręce na naszych pieniądzach. Dlatego warto wiedzieć, jak legalnie przekazać pieniądze rodzinie i nie zapłacić od tej transakcji podatku. Zapraszam.

Darowizna – to w większości przypadków załatwia sprawę

Klasycznym i najmniej problemowym sposobem przekazania pieniędzy (czy jakiejkolwiek innej wartościowej rzeczy) jest sporządzenie umowy darowizny. W praktyce oczywiście nie trzeba spisywać żadnego specjalnego dokumentu – Urzędowi Skarbowemu wystarczy jakikolwiek wiarygodny dowód przekazania pieniędzy, np. wyciąg z konta czy potwierdzenie wykonania przelewu.

Po otrzymaniu takiej darowizny mamy do czynienia z dwoma możliwymi scenariuszami:

  • płacimy podatek od darowizny
  • nie płacimy podatku

Nas oczywiście najbardziej interesuje ten drugi przypadek, dlatego od razu przejdźmy do sedna i sprawdźmy…

…kiedy nie trzeba opłacać podatku od darowizny?

Istnieje kilka furtek umożliwiających nam uniknięcie konieczności podzielenia się swoim szczęściem z fiskusem. Po kolei. Najpierw musicie wiedzieć, że w rozumieniu Urzędu Skarbowego nasze społeczeństwo zostało podzielone na 3 grupy podatkowe:

  • I grupa, to najbliższa rodzina, czyli: małżonkowie, zstępni (dzieci, wnuki, prawnuki), wstępni (rodzice, dziadkowe, pradziadkowie), pasierb, zięć, synowa, teściowie, rodzeństwo, ojczym, macocha;
  • II grupa, to nieco dalsza rodzina: zstępni rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępni i małżonkowie pasierbów, małżonkowie rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, a także teściowie;
  • III grupa, to wszystkie pozostałe osoby, czyli najczęściej ludzie w świetle prawa sobie obcy.

Dla potrzeb podatku od darowizn wyróżnia się także grupę 0, w której znajdują się wszystkie osoby z grupy I poza teściami, zięciem i synową.

Po co nam ta wiedza? Ponieważ podatku od darowizny nie zapłacą osoby, które zaliczają się do 0 grupy podatkowej. Nie musicie się więc martwić fiskusem w sytuacji, gdy pieniądze przekażą Wam np. rodzice lub odwrotnie – to Wy pomożecie w ten sposób rodzicom. Jest tylko małe ale…

Darowiznę trzeba zgłosić do US

Obowiązek ten spoczywa na osobie obdarowanej. Po otrzymaniu darowizny ma ona aż 6 miesięcy na zgłoszenie tego faktu Urzędowi Skarbowemu i wskazanie, jaka jest wysokość podatku do zapłaty. Oczywiście w przypadku osób ustawowo zwolnionych z podatku należy zawrzeć taką informację (fiskus i tak sam to sprawdzi).

Ranking najlepszych: Marzec 2024

Najlepsze lokaty, konta i oferty - marzec 2024

Zgłoszenia darowizny dokonujemy na specjalnym formularzu SD-Z2 (Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych). Formularz zgłoszenia nie jest wymagany, jeśli darowizna została potwierdzona sporządzeniem aktu notarialnego.

Co, jeśli nie dopełnimy tego obowiązku? W razie kontroli skarbowej naczelnik urzędu skarbowego nałoży na obdarowanego karę finansową i nakaże zapłacenie zaległego podatku wraz z odsetkami, a to będzie bardzo bolesne.

Ważne!
Zgłoszenia darowizny nie trzeba dokonywać w sytuacji, gdy jej wysokość nie przekroczyła w sumie 9637 złotych dla obdarowanego z I grupy podatkowej, 7276 złotych dla II grupy i 4902 złotych dla III grupy – są to kwoty zwolnione z podatku od darowizn. Tak samo będzie w przypadku majątku przekazanego na podstawie aktu notarialnego, bo o takiej transakcji US informuje notariusz.

Co z darowizną pieniędzy w gotówce?

To bardzo interesujące zagadnienie, którym – z tego co znalazłem w sieci – zajmowały się już nawet polskie sądy. Otóż fiskus stoi na stanowisku, że zwolnieniu z podatku podlega wyłącznie darowizna pieniężna, którą można jakoś udokumentować – np. wyciągiem z konta czy kwitem z okienka bankowego. W przypadku przekazania gotówki jest to praktycznie niemożliwe, dlatego w zgodnej interpretacji urzędów skarbowych taka darowizna powinna zostać opodatkowana.

W tej sprawie wypowiedział się jednak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku. Jego zdaniem nie można opodatkować darowizny gotówkowej przekazanej w grupie 0, ponieważ zostały spełnione przesłanki zwolnienia – najbliżsi krewni udzielili sobie wsparcia.

Mimo wszystko radziłbym jednak, aby wszelkie znaczne darowizny przelewać na konto lub – jeśli ma to być gotówka – wpłacać je w okienku bankowym i pobrać kwit, który będzie dostatecznym dowodem dla urzędników.

Darowizna pieniężna od rodziców dla dzieci

Ten rodzaj darowizny jest traktowany na specjalnych warunkach. Generalnie obowiązuje zasada, że dziecko nie musi zgłaszać żadnej darowizny otrzymanej od rodziców, jeśli jej wysokość nie przekracza 9637 zł. Jeśli jest inaczej, należy dokonać zgłoszenia – wraz z dowodem wpłaty pieniędzy na konto – i wówczas można skorzystać ze zwolnienia z podatku.

Znajdź najlepsze oprocentowanie:


Nie ma żadnego limitu darowizn, jakie rodzice mogą przekazać dziecku. Trzeba jednak pamiętać o tym, że jeśli darowizna pochodzi od tej samej osoby, to sumujemy liczbę darowizn z ostatnich 5 lat, aby sprawdzić, czy nie doszło do przekroczenia kwoty 9637 zł (co automatycznie obliguje do złożenia formularza zgłoszeniowego w urzędzie skarbowym).

Przykład:
Tomek Kowalski dostał od rodziców 3000 złotych w 2015 roku, 5 tysięcy złotych w 2016 i 3 tysiące w 2017 roku. W ostatnim roku nastąpiło przekroczenie kwoty wolnej od podatku, w związku z czym Tomek musi zgłosić się do urzędu skarbowego w ciągu 6 miesięcy od dnia otrzymania ostatniej darowizny. Wówczas skorzysta ze zwolnienia.

Jak najlepiej przekazać darowiznę? Jak ją udokumentować?

Przekazanie darowizny nie jest skomplikowane, ale warto dochować wszelkich formalności, aby uniknąć ewentualnych problemów z zapłatą daniny. Przede wszystkim trzeba pamiętać o udokumentowaniu każdej darowizny, której wartość przekracza próg kwoty zwolnionej od podatku. Jest to szczególnie ważne w przypadku bardzo wartościowych prezentów – np. trudno jest mi sobie wyobrazić sytuację, by rodzice przekazali synowi mieszkanie bez sporządzenia aktu notarialnego (co automatycznie zwalnia z obowiązku zgłoszenia tego w urzędzie skarbowym).

Sugeruję dmuchanie na zimne i potwierdzanie wszelkich darowizn, zwłaszcza gotówkowych, umową. Wiem, że może to brzmieć dziwnie, bo przecież w najbliższej rodzinie raczej sobie ufamy. Mimo to taka nadgorliwość na pewno nie zaszkodzi.

Kiedy jeszcze nie zapłacisz podatku od darowizny?

Istnieje jeszcze kilka wyjątków pozwalających uniknąć nam płacenia podatku od darowizny nawet w sytuacji, gdy nie podlegamy zwolnieniu. Jakie to sytuacje?

  • Gdy wysokość darowizny udzielonej w ramach I grupy podatkowej nie przekracza 9637 złotych lub 19274 złotych, jeśli darowizny udzieliło wiele osób, ale tylko pod warunkiem, że nastąpiło to nie wcześniej niż po upływie 5 lat od poprzedniej darowizny, a środki te zostaną przeznaczone na cele mieszkaniowe;
  • Gdy darowiznę stanowi gospodarstwo rolne, ale tylko pod warunkiem, że obdarowany będzie je prowadził przynajmniej przez 5 lat;
  • Gdy osoby z I grupy podatkowej udzieliły sobie darowizny w postaci własności rzeczy lub praw majątkowych na mocy zniesienia współwłasności.

Jeśli nie możecie skorzystać ze zwolnienia z podatku na mocy któregokolwiek z opisanych przeze mnie sposobów, to niestety przyjdzie Wam się z fiskusem podzielić. Warto zatem wiedzieć…

…jaka jest wysokość podatku od darowizny?

Nie ma jednej stawki i wysokość podatku zawsze jest obliczana dla konkretnego przydatku. Obowiązują jednak pewne progi:

Jeśli jesteś nabywcą z I grupy podatkowej, to wysokość podatku wynosi:

  • dla kwoty do 10.278 złotych 3%;
  • dla kwoty między 10.278 zł a 20.556 złotych – 308,30 zł + 5% nadwyżki ponad kwotę 10.287 złotych;
  • dla kwoty powyżej 20.556 złotych – 822,20 zł + 7% nadwyżki ponad kwotę 20.556 złotych.

W II grupie podatkowej kwoty się nie zmieniają, jednak wysokość podatku już tak. Jest to odpowiednio:

  • 7%
  • 719,50 zł + 9% od nadwyżki
  • 1644,50 zł + 12% od nadwyżki

Najwyższe podatki obowiązują w III grupie:

  • 12%
  • 1233,40 zł + 16% od nadwyżki
  • 2877,90 zł + 20% od nadwyżki

Sporo tych informacji, ale temat jest mimo wszystko dość skomplikowany i mam nadzieję, że ten artykuł po prostu się Wam przyda. Pamiętajcie, aby zawsze dokładnie sprawdzić, czy przysługuje Wam prawo do zwolnienia z podatku, bo popełnienie tutaj błędu może być niestety bardzo kosztowne.

Otrzymaliście kiedyś darowiznę? Zapłaciliście podatek czy udało się Wam go uniknąć? Podzielcie się koniecznie swoimi doświadczeniami.

24 komentarzy

  1. Brakuje jeszcze jednej przesłanki (a w zasadzie nie jest jasno napisane). PRZELEW. Darowizna musi zostać dokonana przelewem, a zgłoszenia nie trzeba dokonywać jeśli umowa bedzie sporządzona w formie aktu notarialnego.

  2. czarny rekin

    nie wiesz jak sie robi daj to kase mnie dogadamy sie co do prowizji a ja przekaze komu wskazesz bez pitolennia

  3. A

    A co jeśli regularnie, co miesiąc, przesyłamy rodzicom pieniądze z za granicy, kwoty w okolicach ~5tyś złotych miesięcznie? Czy to też podchodzi pod „brak podatku, grupa 0”?

    • Marek. N

      Wow, jest dobrze do momentu kiedy bank nie wysyła info do skarbówki, wtedy trzeba będzie zapłacić podatek. Jeśli jesteś nabywcą z I grupy podatkowej, to wysokość podatku wynosi:

      dla kwoty do 10.278 złotych 3%;
      dla kwoty między 10.278 zł a 20.556 złotych – 308,30 zł + 5% nadwyżki ponad kwotę 10.287 złotych;
      dla kwoty powyżej 20.556 złotych – 822,20 zł + 7% nadwyżki ponad kwotę 20.556 złotych.
      W II grupie podatkowej kwoty się nie zmieniają, jednak wysokość podatku już tak. Jest to odpowiednio:

      7%
      719,50 zł + 9% od nadwyżki
      1644,50 zł + 12% od nadwyżki
      Najwyższe podatki obowiązują w III grupie:

      12%
      1233,40 zł + 16% od nadwyżki
      2877,90 zł + 20% od nadwyżki

      • Pawel

        Pytanie:
        Dostałem od Mamy rok temu znaczna kwotę, która zgłosiłem w US. Teraz Mama chce mi dać 8 tys czy mam ja zgłaszać w US?

    • Magda

      Tez interesuje mnie ten temat
      Przesyłamy córce co miesiąc po 500-600 zł na lekarza , dentystę , leki !!! Czy to tez zalicz się do grupy 0 ?????

  4. W ramach oszczędzania za pomocą omijania płacenia podatku, ostatnio zainteresowałem się zagadnieniem optymalizacji podatkowej. W sieci można znaleźć trochę informacji na ten temat. Chodzi w tym o to aby dokładnie dopasować zastosowanie przepisów podatkowych do naszej sytuacji, dzięki temu może się okazać że nie musimy płacić tyle ile nam się wydawało np. przez zastosowanie podatku ryczałtowego.

  5. Ivi

    Mam pytanie jak wyglada sprawa w kwesti…. Bede sprzedawala mieszkanie w Polsce…. Mieszkanie mam mniej niz 5 lat…. Za kwote uzyskana chce zakupic mieszkanie w Hiszpanii i zeby nie placic podatku cala kwote chce przeznaczyc na kupno jowego mieszkania. Moje pytanie jest otorz takie kupujacy chce dac mi pieniadze na reke czy musza pieniadze przejsc przez bank mi na konto czy moge ja wymienic kwote 150 tys w kantorze i wplacic osobiscie na hiszpanskie konto…. Nie chce miech problemow ze skarbowka…. Jak bede potem udowadniac ze cala kwote przeznaczylam na wklad na mieszkanie…. Bardzo prosze o pomoc

  6. Aline

    Mam pytanie pradziadkowie chcą mi sprezentować większa kwotę . Ja mieszkam za granicą
    Pytanie
    Muszę zgłosić darowiznę W US
    Pomimo ze nie jestem w Polsce zameldowana i nie mam Polskiego obywatelstwa?

  7. Dana

    Babcia przekazała darowiznę wnukowi ale miał wspólne konto ze swoim synem dla wnuka wujek czy musi wnuk zapłacić podatek ? Babcia napisała oświadczenie że jest to jej darowizna i na wydruku operacji z banku widnieje jej nazwisko zaś na potwierdzeniu z banku są dane wujka nr. taki sam. Wujek prowadzi to wszystko internetowo , babci się na tym nie zna(robi jej różne opłaty)

  8. Leszek

    O ile dobrze rozumiem, to jeśli co miesiąc przez 5 lat studiów będę otrzymywał środki w wysokości 1 tys. zł od rodziców na utrzymanie się, taka darowizna powyżej 9673, czyli od dziesiątego miesiącu musi być zgłoszona? I później co miesiąc?

    • Piotrek

      Hej, jestem właśnie w podobnej sytuacji. Też to tak rozumiem i też ciekawi mnie kwestia czy trzeba to zgłaszać co miesiąc czy można jakoś jednorazowo. Daj znać, jeśli uda Ci się dowiedzieć :)

  9. Włodek

    Witam
    Mam pytanie
    Córkę (pełnoletnia)czeka operacja,ale niestety nie jest refundowana przez NFZ.Czy jak jako rodzić zapłacę za tą operację to też trzeba zgłosić jako darowiznę? Koszt operacji to około 25 tyś. zł.

  10. Mateusz

    Ciekawe! Bardzo przydatny artykuł.
    Ostatnio brat przekazał mi kilka tysięcy euro. Czy darowizna może być w walucie obcej?

  11. RADOSLAW

    Maksymalna kwota darowizny której nie trzeba zgłaszać do urzędu skarbowego wynosi dla I grupy podatkowej 9637 złotych, a nie 9673 złotych jak podano w artykule.

  12. Magda

    Razem z mężem przesyłamy z zagranicy córce małe kwoty 500-1000 na lekarzy , leki , dentystę ( córka leczy się od 2019 roku i jest pod kontrola lekarzy )
    Czy to także można zaliczyć do grupy 0 ?????

  13. Lukas

    Jak wygląda sprawa darowizn otrzymywanych na konto bankowe? Na przykład niektórzy mają strony internetowe gdzie proszą o wpłaty z tytułem darowizna.

Skomentuj A Anuluj pisanie odpowiedzi

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Obowiązuje regulamin komentarzy. Wymagane pola są oznaczone *