Które banki są polskie? Pełna lista banków z polskim kapitałem

Patriotyzm gospodarczy to bardzo modny termin, który odnosi się do wybierania krajowych produktów i usług – również finansowych. Okazuje się, że w zglobalizowanym świecie nie jest to wcale takie proste. Wiele podmiotów, które intuicyjnie uznajemy za polskie, w rzeczywistości znajduje się w rękach zagranicznych właścicieli. Jak to wygląda w sektorze bankowym? To bardzo interesujące zagadnienie, nad którym pochylam się w tym artykule. 

Sprawdziłem, które banki są polskie, co rozumiem przez większościowy udział polskiego kapitału w strukturze właścicielskiej – i jak się okazuje, wcale nie musi to być tylko Skarb Państwa. Oto pełna lista takich banków.

PKO Bank Polski S.A.

Jest to zdecydowanie największy bank w Polsce pod względem sumy zgromadzonych aktywów i liczby klientów, a przy tym jeden z najstarszych – został założony w 1919 r.

PKO BP jest spółką giełdową, w której Skarb Państwa posiada około 29% udziałów, będąc największym pojedynczym akcjonariuszem banku. Inni istotni akcjonariusze, a więc formalnie współwłaściciele, to fundusze inwestycyjne, w tym Aviva Otwarty Fundusz Emerytalny (Aviva OFE), Nationale-Nederlanden OFE, OFE UNIQA, TFI PKO S.A. czy TFI Allianz Polska S.A.. 

W skład grupy kapitałowej PKO BP wchodzi także m.in. marka Inteligo, oferująca bankowość internetową, która jest jednak stopniowo wygaszana. PKO BP jest bankiem powszechnym, z którego usług może skorzystać każdy. Oferuje usługi finansowe dla klientów indywidualnych, biznesowych i samorządów, będąc niekwestionowanym liderem w wielu segmentach bankowości (największa sieć oddziałów, najwyższy udział w rynku kredytów i depozytów detalicznych). 

Bank Pekao S.A.

To drugi co do wielkości bank komercyjny w Polsce, założony w 1929 roku. Co ciekawe, o tym, że jest to polski bank, możemy mówić stosunkowo od niedawna. Między 1999 a 2017 rokiem „ten z żubrem” był kontrolowany przez włoską grupę UniCredit. W polskie ręce wrócił dopiero po tzw. repolonizacji, czyli po prostu odkupieniu udziałów od Włochów. 

Obecnie około 32,8% akcji banku należy pośrednio do Skarbu Państwa poprzez państwowe spółki, czyli głównie PZU S.A. (około 20%) i Polski Fundusz Rozwoju (około 12,8%). Inni istotni akcjonariusze tej spółki giełdowej to Nationale-Nederlanden Otwarty Fundusz Emerytalny i Allianz Polska Otwarty Fundusz Emerytalny. 

Pekao S.A. to bank powszechny, obsługujący klientów detalicznych, korporacyjnych i private banking. Obecnie ma około 7 milionów klientów i ponad 500 oddziałów w całej Polsce. 

Alior Bank S.A.

To już prywatny bank komercyjny założony w 2008 roku, którego większościowym inwestorem jest grupa ubezpieczeniowa PZU S.A., posiadająca ok. 32% akcji spółki giełdowej. Ponieważ PZU jest kontrolowane przez Skarb Państwa, to można mówić, że Alior Bank jest polskim bankiem. 

Alior należy przy tym do grona największych banków w Polsce, obsługując około 4 milionów klientów. Specjalizuje się w świadczeniu usług dla klientów detalicznych i MŚP, wyróżniając się przede wszystkim nowoczesnymi rozwiązaniami w obszarze bankowości internetowej. 

Bank Ochrony Środowiska S.A. (BOŚ) 

Popularny BOŚ to średniej wielkości bank, który jest kontrolowany przez instytucje państwowe – jego głównym akcjonariuszem jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, posiadający ok. 58% akcji. Mniejsze udziały mają także inne polskie podmioty publiczne, takie jak Polski Fundusz Rozwoju oraz Lasy Państwowe. Nie ma zatem wątpliwości, że BOŚ to polski bank, w pełni kontrolowany przez kapitał krajowy. 

Bank Ochrony Środowiska działa na rynku od 1991 roku, oferując standardowe usługi bankowe dla klientów detalicznych i biznesowych. Jego wyróżnikiem jest finansowanie inwestycji proekologicznych, w tym udzielanie kredytów na projekty związane z odnawialnymi źródłami energii. 

Bank Pocztowy S.A. 

Pocztowy to bank komercyjny, którego nazwa od razu zdradza jego strukturę właścicielską. Głównym udziałowcem jest Poczta Polska, która posiada około 75% akcji. Pozostałe 25% należy do PKO Banku Polskiego, co oznacza, że jest to w 100% polski bank, bez żadnych niedomówień. 

Związek z Pocztą Polską daje sporą przewagę Bankowi Pocztowemu, który dysponuje szeroką siecią dystrybucji usług poprzez placówki pocztowe, szczególnie w mniejszych miejscowościach, gdzie ma zdecydowanie najwięcej klientów. Bank, choć próbuje zmienić wizerunek „tego od opłacania rachunków na poczcie”, nie znajduje się w głównym nurcie rynkowych graczy i koncentruje się na usługach świadczonych lokalnie, w tym na prowadzeniu rachunków osobistych i obsłudze drobnych płatności. 

Plus Bank S.A.

Tak, taki bank nadal istnieje i jest ciekawym przykładem banku komercyjnego kontrolowanego przez polski prywatny kapitał. Bank należy do grupy biznesowej Zygmunta Solorza-Żaka, właściciela m.in. Polsatu i operatora sieci Plus. Solorz-Żak posiada udziały w Plus Banku zarówno bezpośrednio, jak i poprzez spółkę Karswell Ltd. (zarejestrowaną na Cyprze), co pozwala mu w pełni kontrolować Plus Bank. 

Historia Plus Banku sięga lat 90., kiedy to rozpoczął działalność jako Invest-Bank. Obecnie jego udział w rynku jest raczej symboliczny. Oferuje podstawowe usługi bankowe dla klientów indywidualnych (rachunki, lokaty, kredyty), bazując na marketingowej potędze i wsparciu wizerunkowym grupy Polsat Plus. 

Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK)

Jest to jedyny bank w Polsce w 100% należący do Skarbu Państwa. BGK nie jest jednak typowym bankiem komercyjnym obsługującym klienta detalicznego. Został powołany w celu wspierania programów społeczno-gospodarczych państwa. Działa na podstawie specjalnej ustawy jako instytucja finansująca rozwój regionalny i inwestycje publiczne. Nie oferuje więc np. kont osobistych – jego zadaniem jest wyłącznie zarządzanie funduszami rządowymi. 

Przypadek VeloBanku S.A.

Jeszcze do niedawna listę tę uzupełniłby VeloBank, który powstał pod koniec 2022 roku w wyniku przymusowej restrukturyzacji Getin Noble Banku, wcześniej kontrolowanego przez polski prywatny kapitał (a dokładnie biznesmena Leszka Czarneckiego). W wyniku potężnych problemów finansowych, nastąpiło wydzielenie części banku i powstanie obecnie funkcjonującego VeloBanku. 

Tymczasowym właścicielem VeloBanku był Bankowy Fundusz Gwarancyjny oraz system ochrony kilku polskich banków komercyjnych. Ostatecznie jednak bank został sprzedany amerykańskiej spółce Promontoria Holding 418 B.V., zależnej od funduszu Cerberus Capital Management. 

Banki spółdzielcze

Poza bankami komercyjnymi i inwestycyjnymi w Polsce działają także banki spółdzielcze, które stanowią zupełnie odrębną kategorię instytucji finansowych. Jak sama nazwa wskazuje, działają w formie spółdzielni, co oznacza, że są własnością swoich członków (udziałowców), czyli de facto klientów tych banków, którzy są jednocześnie ich współwłaścicielami.

W Polsce funkcjonuje około 490 banków spółdzielczych, które działają głównie lokalnie, świadcząc usługi na rzecz mieszkańców danego miasta czy gminy, rolników, miejscowych firm oraz samorządów. Ideą powstania banków spółdzielczych było zapewnienie dostępu do usług finansowych na terenach wiejskich i w małych miejscowościach, w których duże banki komercyjne nie prowadzą swoich oddziałów. 

Banki spółdzielcze są zrzeszone w dwóch głównych grupach bankowych:

• Grupa BPS (Bank Polskiej Spółdzielczości) – największe zrzeszenie banków spółdzielczych w Polsce. Bank BPS pełni rolę centralną dla około trzystu lokalnych banków spółdzielczych. Głównymi akcjonariuszami Banku BPS są same banki spółdzielcze (należy do nich około 80% udziałów).
• Grupa SGB (Spółdzielcza Grupa Bankowa) – drugie co do wielkości zrzeszenie, skupiające banki spółdzielcze przede wszystkim z Polski zachodniej i północnej. Właścicielem centralnego podmiotu, SGB-Banku S.A., są zrzeszone banki spółdzielcze – jest ich około 170–180.  

Poza dwoma głównymi grupami, istnieje jeszcze kilka banków spółdzielczych o charakterze lokalnym, jak np. Warszawski Bank Spółdzielczy. 

Specyficzna struktura właścicielska sprawia, że banki spółdzielcze jak najbardziej spełniają kryterium „polskości”. Mało tego: poszczególne banki działają wyłącznie na lokalnych rynkach, zapewniając usługi finansowe dla miejscowych, co może być istotną informacją nie tylko dla patriotów gospodarczych w skali krajowej, ale też małoojczyźnianej. 

Czy przy wyborze banku (np. konta osobistego) bierzecie pod uwagę jego pochodzenie i strukturę właścicielską, a może nie ma to dla Was żadnego znaczenia? Wiedzieliście, że jest tak mało banków znajdujących się w 100% w polskich rękach i nie można tego powiedzieć już nawet o PKO BP? Czekam na Wasze komentarze!