Należę do tego pokolenia, które pamięta jeszcze „stare pieniądze”, czyli te sprzed denominacji. Moje wspomnienie z nimi związane jest takie, że były bardzo delikatne. Stąd w domu często widywałem np. banknot o nominale 100.000 złotych sklejony taśmą czy… plastrem. Dzisiejsze papierowe środki płatnicze są znacznie wytrzymalsze, ale to nadal papier, który może ulec zniszczeniu w zupełnie prozaicznej sytuacji. Warto zatem wiedzieć, co można zrobić z uszkodzonym banknotem, aby nie stracić ciężko zarobionych pieniędzy. Sprawa jest łatwiejsza, niż mogłoby się wydawać, a po szczegóły zapraszam do mojego artykułu.
Wymienić można nie tylko banknoty
Ale także monety. Wynika to wprost z zarządzenia Prezesa Narodowego Banku Polskiego z 2013 roku. W tym dokumencie czytamy, że każdy obywatel ma prawo wymienić uszkodzony dowolny środek płatniczy emitowany przez NBP, a więc zarówno banknot, jak i bilon. Nie ma tutaj znaczenia wysokość nominału czy rok emisji.
Warto natomiast wyjaśnić, jakie pieniądze wypełniają definicję „uszkodzonych”. Dokładnie zostało to opisane we wspomnianym zarządzeniu. Możemy zatem wymienić banknoty, które:
- Są odbarwione (np. w wyniku działania wilgoci);
- Popisane;
- Zadrukowane;
- Porysowane (ważna informacja dla rodziców małych artystów);
- Umieszczono na nich jakikolwiek znak, np. w formie naklejki;
- Są przedarte, ale istnieje możliwość ustalenia ich autentyczności;
W dalszej części artykułu wrócę jeszcze do kwestii wymiany uszkodzonych banknotów, ponieważ obowiązują konkretne kryteria, które pozwalają otrzymać pełnowartościowy pieniądz w zamian za ten, którego nie chcą przyjąć w sklepie.
Teraz pora na bilon. Monety także ulegają mniejszym i większym uszkodzeniom. Bardzo rzadko jednak można się spotkać z sytuacją odmowy przyjęcia bilonu w sklepie. O wiele częściej na taki problem napotykają… kierowcy, którzy nie mogą wrzucić monety do parkomatu czy maszyny na myjni samoobsługowej. W takiej sytuacji uszkodzony bilon warto po prostu wymienić. Można to zrobić w sytuacji, gdy moneta:
- Uległa uszkodzeniu mechanicznemu – np. doszło do jej pęknięcia;
- Ma mocno wytartą powierzchnię;
- Skorodowała;
- Odbarwiła się;
- Została porysowana, poplamiona, popisana, pomalowana etc.;
Nikt nie wymieni nam jednak monety, która została zniszczona z wykorzystaniem prasy służącej do deformowania bilonu. Albo takiej, która została przejechana przez pociąg, bo wcześniej położyliśmy ją ta torach (też tak robiliście?).
Podarty (przedarty) banknot: czy da się go wymienić na nieuszkodzony o takim samym nominale?
To zależy od kilku czynników. Najważniejsze jest, aby było możliwe ustalenie prawdziwości oraz nominału banknotu. W tym celu koniecznie trzeba posiadać banknot spełniający jedno z poniższych kryteriów:
- Banknot może być podarty na nie więcej niż 9 części, przy czym posiadacz ma przy sobie wszystkie jego elementy (nie musi być sklejony), w miejscach przerwania nie występują ubytki powierzchni, a odtworzenie (czyli sklejenie) banknotu jest możliwe w 100%.
- Banknot jest przedarty, ale ponad 75% jego powierzchni występuje w jednym fragmencie – czyli np. banknot ma oddarty jeden róg.
Jeśli przyniesiemy banknot, który został zachowany w 45-75%, wówczas zostanie on wymieniony na pieniądz lub pieniądze o połowie nominalnej wartości uszkodzonego banknotu. Przykładowo: przynosimy do banku nieco mniej niż połowę 50-złotowego banknotu. Kasjer powinien nam wydać równowartość 25 złotych.
Ranking najlepszych: Marzec 2024
Najlepsze lokaty, konta i oferty - marzec 2024
- Ranking lokat do 7,1%
- Ranking kont bankowych +500 zł premii
- Ranking kont oszczędnościowych do 7,1%
- Promocje bankowe z gwarantowaną premią $$$
Identyczne zasady obowiązują w przypadku bilonu. 100% wartości otrzymamy w momencie dostarczenia monety lub jej fragmentów (pochodzących z monety o tym samym nominale) z uszkodzeniami mechanicznymi. Jeśli natomiast dysponujemy tylko jednym elementem monety, np. pierścieniem lub rdzeniem, wówczas otrzymamy połowę nominalnej wartości bilonu.
No dobrze, ale gdzie właściwie można wymienić uszkodzony banknot (lub monetę)?
O tym również mówi wspomniane wcześniej zarządzenie Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Obowiązek wymiany uszkodzonego środka płatniczego, którego emitentem jest NBP, ma każdy bank posiadający placówkę w naszym kraju. Warto o tym pamiętać, jeśli z jakiegoś powodu kasjerka czy kasjer będzie szukać wymówek.
Rada: Przy odbieraniu pieniędzy warto zwrócić uwagę, czy także te nie są w jakiś sposób uszkodzone. Nie mamy obowiązku ich przyjęcia i możemy zażądać wydania nieuszkodzonego banknotu lub monety/monet.
Bank świadczy taką usługę od ręki, nie pobiera za to żadnej prowizji, ale pracownik poprosi klienta o wypełnienie specjalnego wniosku, w którym trzeba podać swoje dane i złożyć na nim własnoręczny podpis.
W tym miejscu koniecznie muszę wspomnieć, że w uzasadnionych przypadkach bank może odmówić klientowi wymiany uszkodzonych banknotów. Zrobi tak, jeśli:
- Stan banknotu uniemożliwia jednoznaczne i bezbłędne potwierdzenie jego autentyczności (np. banknot jest zbutwiały czy mocno porysowany).
- Jeśli stan banknotu wskazuje na to, iż mógł on zostać uszkodzony w wyniku zadziałania zabezpieczeń przed kradzieżą, np. jest oblany farbą do znakowania zrabowanych pieniędzy.
W takiej sytuacji jedyną instytucją władną do wymiany banknotów jest NBP, które ma oddziały we wszystkich miastach wojewódzkich. Banknot można też zostawić w banku, wypełnić wniosek i poprosić o pośrednictwo – bank skontaktuje się z NBP w celu ustalenia, czy może wymienić klientowi dostarczony banknot.
Co z uszkodzonymi banknotami w obcej walucie?
Uszkodzone funty, dolary czy euro również można wymienić, ale zrobimy to jedynie w oddziałach banku, który go wyemitował. Trzeba przy tym pamiętać, że zgodnie z decyzją Europejskiego Banku Centralnego przyjmowane do wymiany są tylko te banknoty, które są zachowane w więcej niż 50 procentach. Pisząc obrazowo: nikt nie wymieni nam dokładnie połowy lub mniej banknotu o nominale np. 20 EUR.
Znajdź najlepsze oprocentowanie:
Wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, w której posiadacz banknotu potrafi udowodnić, iż reszta banknotu została zniszczona – chociażby posiada przy sobie zwęglony, ale wciąż możliwy do odczytania fragment pieniądza.
Warto również wiedzieć, że w przypadku wymiany uszkodzonego banknotu w obcej walucie, zawsze otrzymamy za niego pieniądz o takiej samej wartości nominalnej.
Zdarzyło się Wam kiedykolwiek wymienić uszkodzony banknot lub bilon? Były z tym jakieś problemy? A może macie takie zniszczone pieniądze i do tej pory nie wiedzieliście, czy można coś z nimi jeszcze zrobić?
Kopernik
A gdzie można wymienić nieuszkodzony bilon obcej waluty?
NUSIA
Nie da się wymienić banknotów innej waluty w NBP. Próbowałam mimo iż pokazałam Panią informacje na stronie internetowej w której jasno napisano że można wymienić. Nic o tym nie wiedziały i rozłożyły ręce.
Anatol
A co do robienia „blaszek” z monet na torach, to oczywiście, że tak robiłem :)
Hanna
Kiedyś powiedziano mi, że oprócz tych w/wym uwarunkowań musi być na uszkodzonym banknocie numer seryjny, bez niego nie przyjmą nawet w NBP.
Natalia
Kierowca w busie wydał mi resztę rozdartym banknotem. Zwróciłam mu uwagę, żeby wydał mi nieuszkodzony banknot, nie zgodzil się
Czy muszę od niego przyjąć uszkodzony banknot?
Kk
Kasjerzy w bankach nic o tym nie wiedzą, nie chcieli mi przyjąć przedartej na pół stówy w Millenium w Gdańsku na Cieszyńskiego. Także nikt nie wie że są takie przepisy i człowiek zostaje sam ze swoim problemem. Wyciągałam stówę z portfela i trach, przedzieliła się na pół, musiała być już uszkodzona ciągłym zgniataniem na pół.
Pracownik NBP
Polska uszkodzona walutę ma obowiązek przyjąć i wymienić każdy komercyjny bank na terenie RP oraz oddziały NBP.
Nie ma możliwości wymiany uszkodzonej lub nieuszkodzonej waluty w żadnym oddziale NBP. Taka walutę obca można wymienić tylko w banku emitenta danej waluty lub w niektórych kantorach.