Podatek od kupna samochodu. Ile wynosi? Czy każdy go zapłaci?

Na pewno znacie takie powiedzenie, że właściciel cieszy się z samochodu tylko dwa razy: gdy go kupuje i gdy sprzedaje. Zakup auta to zwykle spore przeżycie, zwłaszcza jeśli trzeba było długo odkładać pieniądze na ten cel (pamiętacie o efekcie odroczonej gratyfikacji?). Niestety, również w tej podniosłej chwili o swoje upomni się fiskus. W Polsce obowiązuje podatek od kupna samochodu, nazywany potocznie podatkiem od wzbogacenia. Sprawdziłem, ile wynosi ta danina, kto musi ją zapłacić i czy istnieje jakiś legalny sposób, by jej uniknąć. Temat jest na czasie, bo statystycznie to właśnie wiosną kupujemy najwięcej aut.

Czym właściwie jest podatek od kupna samochodu?

Podatek od kupna samochodu to klasyczny podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC). Ustawodawca wyszedł z założenia, że skoro ktoś kupuje auto, to powinien się podzielić swoim szczęściem ze skarbem państwa, bo najwyraźniej go na to stać. Poza kilkoma wyjątkami danina jest naliczana obligatoryjnie, a podatek należy opłacić bez wezwania.

Wielu kierowców, zwłaszcza początkujących, nie zdaje sobie z tego sprawy. Nie dziwię się temu: logika podpowiada, że podatek powinien zapłacić ten, kto zarobił na sprzedaży samochodu, a nie jego nabywca. No ale z tym naszym systemem fiskalnym nigdy nic nie wiadomo.

Kiedy trzeba zapłacić podatek PCC po zakupie auta?

Wszystko zależy od kilku kwestii. Po pierwsze: od kogo został kupiony samochód? Po drugie: czy jest to auto fabrycznie nowe, czy może używane? Po trzecie: jaka kwota widnieje na umowie kupna-sprzedaży? Po czwarte: czy ta kwota odpowiada wartości rynkowej pojazdu? Po piąte: w jakim kraju został kupiony samochód? Sporo pytań, czas więc na nie odpowiedzieć.

Zacznijmy od stron transakcji. Generalnie obowiązuje zasada, że jeśli kupię używany samochód od osoby prywatnej (lub udającego ją handlarza – o tym za chwilę), to muszę zapłacić podatek PCC. Powodem jest to, że transakcja odbywa się w oparciu o umowę cywilną, a nie fakturę, która co do zasady jest już opodatkowana. Jeśli więc chcecie uniknąć zapłaty podatku, kupcie auto od firmy – komisu, salonu dealerskiego czy osoby prowadzącej jednoosobową działalność gospodarczą. Ważne, aby transakcja była udokumentowana fakturą VAT lub VAT-marża.

Uwaga! W Polsce niestety często mamy do czynienia z procederem, gdy handlarze nie chcą wystawiać faktur na sprzedawane przez siebie samochody. Pomimo prowadzenia działalności gospodarczej dokumentują sprzedaż w oparciu o umowę cywilną, by uniknąć zapłaty podatku. Trzeba na to uważać.

Kolejna sprawa: nowy czy używany? Tutaj przepisy są klarowne. Kupując fabrycznie nowy samochód w salonie czy komisie, nigdy nie płacimy podatku PCC, ponieważ w cenę auta jest już wliczony podatek VAT. Z fiskusem rozliczy się zatem sprzedający. W przypadku zakupu samochodu z drugiej ręki liczy się wyłącznie to, czy transakcja jest dokumentowana fakturą czy umową cywilną. W tym drugim przypadku trzeba będzie zapłacić daninę.

Przejdźmy do kwestii ceny pojazdu widniejącej na umowie. Zgodnie z przepisami podatku PCC nie trzeba płacić, jeśli kwota transakcji nie przekracza 1000 złotych. Warto jednak pamiętać o tym, że urząd skarbowy może zakwestionować cenę transakcji.

Jeśli w opinii urzędników auto zostało kupione zbyt tanio, mogą wezwać nabywcę do złożenia wyjaśnień. Stanie się tak, gdy kwota widniejąca na umowie będzie rażąco zaniżona w stosunku do wartości rynkowej z tabeli Eurotax. Czyli: jeśli kupię np. 2-letnie BMW serii 5 o wartości 100.000 złotych za 900 złotych, to na 100% taka transakcja zostanie podważona. Jeśli nie uda mi się wyjaśnić, z czego wynika ta rozbieżność, fiskus nakaże zapłatę podatku PCC od ustalonej przez siebie wartości. Nie warto więc kombinować.

Uwaga! Jeśli urząd skarbowy zleci dokonanie wyceny pojazdu biegłemu rzeczoznawcy, a różnica między jego wyceną a kwotą z umowy przekroczy 33%, koszty pracy rzeczoznawcy poniesie podatnik.

Wreszcie: kraj zakupu. Podatek PCC płaci się wyłącznie od transakcji dokonanych na terytorium Polski. Jeśli więc kupicie auto np. w Niemczech i tam też zostanie zawarta umowa, unikniecie zapłaty daniny.
Dla usystematyzowania tych informacji sporządziłem czytelną tabelę, która ułatwi Wam zorientowanie się, czy przypadkiem nie spoczywa na Was obowiązek zapłaty podatku od kupna samochodu:

Wysokość podatku od kupna samochodu

Wysokość podatku od czynności cywilnoprawnych jest stała i wynosi 2% wartości przedmiotu transakcji, w tym przypadku wartości samochodu. Łatwo więc policzyć, że jeśli kupimy auto za 50.000 złotych i taka kwota będzie widnieć na umowie, na konto fiskusa trzeba będzie przelać dokładnie 1000 złotych.

Ważne! Podatek PCC jest płatny w ciągu maksymalnie 14 dni od momentu wystąpienia obowiązku podatkowego, czyli od dnia zawarcia umowy kupna-sprzedaży.

Aby móc zapłacić podatek, niezbędne jest złożenie w urzędzie druku PCC-3 (jeden właściciel) lub PCC-3/A (więcej właścicieli). Wypełnienie druku nie jest specjalnie skomplikowane. Podajemy w nim swoje dane, informacje na temat pojazdu oraz wyliczoną kwotę podatku. Druk można złożyć osobiście w urzędzie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania nabywcy lub wysłać go pocztą.

Gdyby tak nie zapłacić tego podatku…

To zły, a przede wszystkim ryzykowny pomysł. Urzędy skarbowe działają dziś bardzo sprawnie, dlatego szansa na to, że urzędnicy nie dopatrzą się zaniedbania po stronie podatnika, jest niewielka.

Jeśli skarbówka wykryje, że nabywca pojazdu nie opłacił podatku PCC, choć miał taki obowiązek, zostanie to potraktowane jako wykroczenie skarbowe. Podatnik otrzyma mandat (wysokość grzywny wynosi od 168 do ponad 33.000 złotych!) oraz będzie musiał zapłacić daninę z naliczonymi karnymi odsetkami. Pro forma dodam, że obowiązek zapłaty zaległego podatku PCC przedawnia się dopiero po 5 latach, a więc urzędnicy mają sporo czasu na przyłapanie niesumiennego podatnika.

Przymierzacie się do zakupu samochodu? Będziecie szukać oferty, która pozwoli Wam uniknąć zapłaty podatku PCC? Może w przeszłości musieliście już rozliczyć się z fiskusem z podatku od kupna samochodu? Czekam na komentarze!