Intercyza – praktyczne informacje o rozdzielności majątkowej w małżeństwie

Jak zawrzeć intercyzę krok po kroku? Czy warto? O rozdzielności majątkowej w małżeństwie i intercyzie w kontekście długów, dziedziczenia i wspólnego rozliczania podatków. Sprawdź ile kosztuje intercyza przed ślubem i po ślubie.

Fot. by Pixabay

Choć mogłoby się wydawać, że interes w zawieraniu intercyzy mają tylko piękni i bogaci, to w rzeczywistości ten instrument prawny jest przeznaczony dla wszystkich przezornych małżonków. Nie chcę tutaj wnikać w kwestie światopoglądowe, bo zawsze znajdą się osoby, które będą uważać intercyzę za niepotrzebne komplikowanie sobie życia i przejaw braku zaufania do współmałżonka. Zajmę się wyłącznie jej praktyczną stroną. W tym artykule podpowiadam, jak zawrzeć intercyzę krok po kroku i czy w ogóle warto się w to „bawić”. Zapraszam.

Coraz więcej rozwodów

Na początek frazes. Każde małżeństwo, przynajmniej teoretycznie, powinno być zawierane z miłości. Rośnie jednak liczba osób, które potrafią oddzielić emocje od chłodnej kalkulacji i wolą się zabezpieczyć na wypadek, gdyby uczucie nie przetrwało próby czasu. Prozę życia potwierdzają statystyki.

Fundacja Mamy i Taty w 2011 roku zleciła badania, z których wynika, że w największych polskich miastach rozwodzi się już co drugie małżeństwo! Nieco bardziej „optymistyczne” są dane Głównego Urzędu Statystycznego. Według nich w 2015 roku rozwiodło się 68 tysięcy małżeństw (dla porównania – w 2000 roku odnotowano 43 tysiące rozwodów).

Coś jest zatem na rzeczy. Biorąc pod uwagę, że Polakom coraz trudniej przychodzi budowanie trwałych związków, temat zawierania intercyzy przestaje być tak absurdalny. To co od wielu lat jest normą w krajach Europy Zachodniej i w USA, powoli wkracza do naszej rzeczywistości. Liczba zawieranych intercyz rośnie. Portal Money.pl podał, że w 2015 roku na ten krok zdecydowało się ponad 50 tysięcy małżeństw.

Czym właściwie jest intercyza?

Intercyza to po prostu umowa przedmałżeńska o charakterze majątkowym, która – pisząc w dużym uproszczeniu – jest przeciwieństwem wspólności majątkowej. Warto przy tym wiedzieć, że terminy „intercyza” i „rozdzielność majątkowa” nie są w 100% tożsame. Intercyza wcale nie musi bowiem oznaczać, że małżonkowie oddzielają swoje majątki osobiste. Jest zatem pojęciem znacznie szerszym.

Uwaga: Intercyza zawarta przed ślubem zaczyna obowiązywać dopiero po formalnym zarejestrowaniu związku. Małżonkowie mogą sporządzić podobny dokument także już w trakcie trwania małżeństwa – wówczas jednak mówimy o majątkowej umowie małżeńskiej.

W ramach umowy intercyzy małżonkowie mogą się zdecydować na jeden z czterech rodzajów tzw. ustroju majątkowego. W grę wchodzi:

  • Rozszerzenie wspólności majątkowej – małżonkowie ustalają, że do wspólnego majątku wejdą te przedmioty, które należą do ich majątków osobistych (np. mieszkanie własnościowe męża czy prywatny samochód żony).
  • Ograniczenie wspólności majątkowej – małżonkowie godzą się, by wyłączyć ze wspólnego majątku konkretne przedmioty. Automatycznie staną się one składnikami ich majątków osobistych.
  • Ustanowienie rozdzielności majątkowej – na mocy takiej umowy nie funkcjonuje pojęcie wspólnego majątku, małżonkowie mogą natomiast swobodnie dysponować swoimi majątkami osobistymi.
  • Ustanowić rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków – będzie to miało zastosowanie w momencie, gdy małżonkowie postanowią się rozwieść. Wówczas to z nich, które dysponuje mniejszym majątkiem osobistym, będzie mogło się domagać wyrównania go do poziomu majątku osobistego drugiej strony.

Bardzo ważne jest jednak to, że wspólność majątkowa ma ograniczony zakres. W skład wspólnego majątku nie mogą wejść niektóre przedmioty, jak np. te nabyte na drodze dziedziczenia, zapisu, darowizny, a także prawa niezbywalne i prawa majątkowe z tytułu uczestnictwa w spółce cywilnej.

Ranking najlepszych: Marzec 2024

Najlepsze lokaty, konta i oferty - marzec 2024

W Polsce zdecydowanie najczęściej małżonkowie decydują się na zawarcie intercyzy wprowadzającej ustrój rozdzielności majątkowej. Ten mechanizm jest szczególnie korzystny w sytuacji, gdy jedno z małżonków prowadzi działalność gospodarczą i nie chce, aby ewentualne konsekwencje finansowe nieudanego biznesu obciążyły żonę czy męża.

Intercyza a długi współmałżonka

Panuje powszechne przekonanie, że intercyza jest najskuteczniejszym narzędziem zabezpieczającym przed długami ciążącymi na współmałżonku i komornikiem. To prawda, ale trzeba pamiętać o kilku bardzo istotnych zasadach.

Po pierwsze: ochrona przed wierzycielami jest skuteczna wyłącznie wtedy, gdy długi powstały już po sporządzeniu intercyzy. Jeśli więc np. Jan Kowalski nie spłacił wierzycieli w 2017 roku, a intercyzę z żoną zawarł dopiero w 2018 roku, to zgodnie z prawem małżonka będzie odpowiadać za długi męża.

Po drugie: wierzyciele musieli zostać poinformowani, że ich dłużnik ma rozdzielność majątkową ze współmałżonkiem. Jeśli nie mieli takiej wiedzy przed podpisaniem umowy z nierzetelnym płatnikiem, to intercyza nie zadziała.

Intercyza a dziedziczenie

To mit, że intercyza zmienia cokolwiek w temacie dziedziczenia. Nawet po zawarciu takiej umowy zachowuje się prawo do przejęcia majątku po zmarłym małżonku. Pamiętajmy bowiem, że intercyza działa tylko za życia i jest umową cywilną (nie działa po śmierci). Prawo do dziedziczenia jest natomiast nadawane z mocy ustawy.

Jedynym wyjątkiem od tej reguły jest sytuacja, w której spadkodawca przed śmiercią spisał testament i pominął w nim współmałżonka. Wówczas jednak osoba pominięta, a mająca ustawowe prawo do spadku, może ubiegać się o zachowek po zmarłym.

Intercyza a podatki

Jeśli małżonkowie zdecydują się na rozdzielność majątkową, wówczas automatycznie tracą prawo do wspólnego rozliczania się z podatku dochodowego. Nie mogą więc wypełnić zeznania na jednym druku PIT. Rodzi to konkretne komplikacje.

Znajdź najlepsze oprocentowanie:


Taka sytuacja będzie niekorzystna, gdy jedno z małżonków zarabia bardzo dobrze i „wpada” w 32% próg podatkowy, a drugie ma niskie dochody lub nie osiąga ich wcale. Więcej o tym przeczytacie w moim artykule na temat progów podatkowych.

Jak sporządzić intercyzę? Ile kosztuje przed ślubem i po ślubie

Nie jest to wcale trudne, ale wymaga pofatygowania się do kancelarii notarialnej. Aby intercyza (lub majątkowa umowa małżeńska) była ważna, musi zostać sporządzona w formie aktu notarialnego.

Przy sporządzaniu intercyzy wymagana jest obecność obojga narzeczonych, którzy potwierdzają swoje tożsamości dowodami osobistymi. Jeśli umowa jest zawierana już po ślubie, notariusz poprosi także o okazanie skróconego aktu małżeństwa.

Ciekawym zagadnieniem są natomiast koszty intercyzy. Jeśli zawiera się ją przed ślubem, wówczas taksa za sporządzenie aktu notarialnego wynosi 400 złotych.

Znacznie droższe jest natomiast zawarcie majątkowej umowy małżeńskiej (intercyza po ślubie). Taksa notarialna będzie wówczas uzależniona od wartości majątku. Do tego dojdzie konieczność zapłaty podatku VAT w wysokości 23%. Małżonkowie zapłacą również za odpisy aktu notarialnego (koszt wynosi kilkanaście złotych za 1 odpis).

Intercyza bez wątpienia ma wiele zalet, ale także dość istotne wady. Nie ukrywajmy też, że sporządzenie takiej umowy może wprowadzić do związku lekkie napięcie i niepewność. Zasadność zawarcia intercyzy należy więc bardzo dokładnie przemyśleć i szczerze omówić ten temat z narzeczoną/narzeczonym lub żoną/mężem. Mam nadzieję, że ten artykuł ułatwi Wam podjęcie mądrej decyzji.

Czy są wśród nas osoby, które zawarły intercyzę lub majątkową umowę małżeńską? Co Was do tego skłoniło? A może społeczność bloga sądzi, że to przesada i wyraz braku zaufania do współmałżonka? Niecierpliwie czekam na Wasze komentarze!

18 komentarzy

  1. „Nie ukrywajmy też, że sporządzenie takiej umowy może wprowadzić do związku lekkie napięcie i niepewność” – a to dlaczego?

    Mamy z żoną rozdzielność majątkową, ustanowioną przed ślubem, głównie dlatego, że ja pracuję na własny rachunek. Nigdy nie było z tego powodu jakichkolwiek napięć. Przeciwnie – taka regulacja sprawia, że nie ma, bo nie może być, sporów o wspólne pieniądze.

  2. Kasia

    Ja też mam intercyzę z mężem, i koszt u notariusza to 508 zł z jednym odpisem, podpisywaliśmy ją 2 miesiące temu. Oprócz taksy jest jeszcze podatek i koszt odpisu. Ja mam firmę i mieszkanie, a mąż ma kawalerski kredyt hipoteczny jeszcze z rodzicami, stąd ta decyzja, on sam to zaproponował. I tak mamy wspólne konto w banku i prowadzimy wspólne gospodarstwo, to nie jest tak że rozliczamy się z każdej kupionej bułki w sklepie :)

    Mam małą uwagę. W rozdziale „Intercyza a długi współmałżonka” jest błąd – „małżonka będzie odpowiadać swoim majątkiem za długi męża.” – będzie, jeśli była stroną umowy lub wyraziła zgodę na tę umowę. Jeśli nie wyraziła zgody, to komornik może egzekwować dług jedynie z majątku wspólnego oraz majątku osobistego męża. Nigdy z majątku osobistego żony. Proponowałabym ten tekst do korekty prawnikowi, bo widać miejscami nieporadność w formułowaniu myśli. Chyba, że to zabieg celowy, żeby czytelnicy zrozumieli. W języku prawnym/prawniczym synonimy nie są wskazane.

  3. Hej Kasiu! I to jest rozsądne podejście. Najważniejsze, w finansach w związku to o nich rozmawiać i mieć jasną sytuację! Dzięki za podzielenie się kosztem notariusza :-)

    Co do błędów: Nie jestem prawnikiem i staram się pisać tak, aby najważniejsze wnioski były zrozumiałe dla większości czytelników. Staram się unikać języka prawniczego (czy „księgowego” pisząc o podatkach), wszystkich „to zależy” i opisywania skrajnych wyjątków. Usunąłem we wpisie to „swoim majątkiem”, bo faktycznie może to być zrozumiane jako majątek osobisty żony.

    Dzięki za czujność i wpadaj częściej na bloga :-)

  4. Jedno z lepszych zabezpieczeń, zwłaszcza, gdy małżeństwo zna się krótko – wiadomo, może dojść do niemałych kłótni i rozwodu, a na takie rzeczy lepiej być przygotowanym :)

  5. MID

    „Znacznie droższe jest natomiast zawarcie majątkowej umowy małżeńskiej (intercyza po ślubie). Taksa notarialna będzie wówczas uzależniona od wartości majątku. Do tego dojdzie konieczność zapłaty podatku VAT w wysokości 23% oraz podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC).”

    Od 1 stycznia 2007 r. podatkowi od czynności cywilnoprawnych nie podlegają majątkowe umowy małżeńskie. Czynność ta została wykreślona z katalogu czynności podlegających temu podatkowi przy okazji ostatniej nowelizacji ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 41, poz. 399).

  6. Według mnie o takich rzeczach człowiek powinien być informowany przed ślubem, po to, by podjął w pełni świadomą decyzję odnośnie swoich finansów i swojej własności :) Im więcej się wie, tym lepiej :)

  7. O wielu szczegółach odnośnie intercyzy nie miałem pojęcia. Z jednej strony lepiej być ubezpieczonym na wypadek rozwodu, a z drugiej – to trochę jak podpisanie dokumentu, że nie ufa się drugiej osobie.

  8. My zupełnie o tym zapomnieliśmy przed ślubem – tym bardziej, że ślub braliśmy w USA. Jednak na pewno wybierzemy się do notariusza w celu podpisania rozdzielności majątkowej. Uważam, że w dzisiejszych czasach jest to odpowiednie zabezpieczenie dla obu stron. W życiu wszystko może się wydarzyć.

  9. A czy istnieje w ramach polskiego prawa jakaś umowa, która pozwala wspólnie rozliczać podatki prze jednoczesnym braku jakiejkolwiek wspólnoty majątkowej? Marzy mi się małżeństwo bez zobowiązań narzuconych przez prawo, oparte wyłączenie na zaufaniu, możliwość wspólnego rozliczenia podatku natomiast przydałaby się z pragmatycznych powodów.

  10. Daniel

    Czesc mam pytanie.

    Jak obliczyc koszta intercyzy po slubie. dajmy na to majatek wspolny opiewa na 1 milion zloty

    W to wchodzi gotowka nieruchomosc dzialka.

    Niestety malzonka obarcza mnie porazka nie udanego biznesu za ktory zaplacila ona z naszych wspolnych pieniedzy oczywiscie a 80% dochodu rodziny wypracowywuje Ja. Ale mniejsza z tym jak powiedzialem dosc tego i ze tak nie bedzie Mowic to blady strach ja dopadl. Nie chce nawet slyszec o intercyzie i powiedziala ze szybciej bedzie rozwod jak Intercyza po slubie. Mozecie mi cos doradzic Bo jestem w rozterce nie mowiac o zlamanym sercu i zalufaniu do zony.

  11. Maria

    Co zrobić jak ma się podpisana rozdzielność a oba akty ma mąż i nie chce oddac?? Wiem, ze można odpis a ale nie pamietam gdzie był robiony ten akt, a 10 lat jeszcze nie minęło? Pozdrawiam

  12. Manek

    Mam notrialnie podpisana intercyze 6 lat temu zona prowadzila dzialalnosc ma komornika jeszcze z przed podpisaniem intercyzy 10 lat czy oboje odpowiadamy za dlug komornika

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Obowiązuje regulamin komentarzy. Wymagane pola są oznaczone *