Pełnomocnictwo: co to jest i kiedy się przydaje?

Czym jest pełnomocnictwo, jakie są jego rodzaje i jak działa? Jak można udzielić pełnomocnictwa, odwołać je i czym ono różni się od upoważnienia? Kto może być pełnomocnikiem? Sprawdzam!

Fot. by Helloquence on Unsplash

Bywają sytuacje, gdy z jakichś powodów nie możemy osobiście załatwić ważnej sprawy w urzędzie, banku czy innej instytucji. Jeśli związane z tym formalności są pilne, można skorzystać z przedstawicielstwa innej, zaufanej osoby. Wówczas jednak wymagane jest, aby posiadała ona stosowne pełnomocnictwo. Ten termin jest nagminnie mylony z upoważnieniem. Czas zatem rozwiać wszelkie wątpliwości. Z mojego artykułu dowiecie się, czym właściwie jest pełnomocnictwo, kiedy się przydaje, a także poznacie rodzaje pełnomocnictw obowiązujących w naszym kraju.

Co to jest pełnomocnictwo? Jak działa?

Pełnomocnictwo jest jednostronnym upoważnieniem osoby trzeciej do wykonywania ściśle określonych czynności za osobę udzielającą pełnomocnictwa, poprzez wyrażenie woli. Pisząc prościej: decyzje podjęte przez pełnomocnika są wiążące na takiej samej zasadzie, jakby podjęła je osoba udzielająca pełnomocnictwa.

Przykładowo – Jan Kowalski udzielił Andrzejowi Nowakowi pełnomocnictwa do zawarcia umowy przedwstępnej sprzedaży mieszkania. W momencie złożenia podpisu na dokumencie przez Nowaka, nabiera on mocy prawnej i jest obowiązujący dla obu stron transakcji.

Zakres kompetencji pełnomocnika powinien zostać wcześniej ustalony – mówimy wówczas o pełnomocnictwie z upoważnienia. Wyjątek stanowi sytuacja, w której mamy do czynienia z pełnomocnictwem z mocy prawa. Klasycznym przykładem będzie tutaj reprezentowanie małoletniego dziecka przez rodziców – w rozumieniu obowiązujących przepisów są oni pełnomocnikami swojej pociechy do momentu ukończenia przez nią 18. roku życia (chyba że dziecko zostało ubezwłasnowolnione decyzją sądu).

Czym różni się pełnomocnictwo od upoważnienia?

Na pierwszy rzut oka upoważnienie nie różni się jakoś szczególnie od pełnomocnictwa. Warto jednak pamiętać, że w tym przypadku mówimy o sytuacji, w której osoba upoważniona jedynie dokonuje czynności powierzonych jej przez upoważniającego, ale nie wyraża jego woli.

Sprowadźmy to do prostego przykładu. Pełnomocnik może zawrzeć umowę w imieniu osoby udzielającej pełnomocnictwa. Z kolei osoba upoważniona może złożyć czy odebrać dokumenty dotyczące upoważniającego.

W praktyce więc upoważnienia użyjemy wtedy, gdy w grę wchodzi potrzeba załatwienia jakichś nieskomplikowanych formalności w imieniu zainteresowanego: mąż udzieli upoważnienia żonie do odbioru listu poleconego, szef udzieli upoważnienia pracownikowi do złożenia oferty w przetargu itp. Pełnomocnictwo ma większy ciężar prawny, ponieważ tutaj w praktyce cedujemy swoje uprawnienia na osobę trzecią i umożliwiamy jej wykonywanie kluczowych czynności za nas, a nie w naszym imieniu.

Kto może być pełnomocnikiem?

Pełnomocnikiem można mianować praktycznie każdego, do kogo ma się zaufanie. Co ciekawe, tę funkcję może pełnić także osoba niepełnoletnia (musi mieć skończone 13 lat) i posiadająca tylko ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

Ranking najlepszych: Marzec 2024

Najlepsze lokaty, konta i oferty - marzec 2024

Najbezpieczniej będzie oczywiście powołać na pełnomocnika osobę pełnoletnią oraz posiadającą pełną zdolność do wykonywania czynności prawnych. Wybór konkretnej osoby zależy jednak od tego, w jakich sprawach ma ona nas reprezentować.

Warto wiedzieć, że wyróżniamy trzy typy pełnomocników. Są to:

  • Pełnomocnik w sprawach administracyjnych – tutaj panuje pełna dowolność w wyznaczaniu pełnomocnika, który może reprezentować mocodawcę we wszelkich kontaktach z urzędami, np. składać dokumenty.
  • Pełnomocnik w sprawach cywilnych – w tym przypadku funkcję pełnomocnika może pełnić członek najbliższej rodziny, adwokat lub radca prawnym, ewentualnie ktoś, kto z urzędu zajmuje się reprezentowaniem obywateli, np. Rzecznik Praw Konsumenta.
  • Pełnomocnik w sprawach karnych – jak nietrudno się domyślić, w takiej sytuacji pełnomocnictwa można udzielić jedynie adwokatowi lub radcy prawnemu.

Rodzaje pełnomocnictw

Polski Kodeks cywilny dokładnie reguluje rodzaje pełnomocnictw, jakich można udzielić swojemu reprezentantowi. To bardzo ważna kwestia, ponieważ od wyboru pełnomocnictwa zależy, czy wskazana osoba rzeczywiście będzie mogła wyrazić wolę mocodawcy w konkretnej sprawie. Obowiązują cztery rodzaje pełnomocnictw:

  1. Pełnomocnictwo ogólne – jak sama nazwa wskazuje, mamy tutaj do czynienia z pełnomocnictwem do wykonywania ogólnych czynności za mocodawcę wchodzących w skład tzw. zwykłego zarządu. Jako przykład możemy wskazać udzielenie pełnomocnictwa do składania różnych dokumentów czy reprezentowania mocodawcy przed urzędami, gdy tylko zajdzie taka potrzeba. Zwykle pełnomocnictwa ogólnego udziela się w momencie długotrwałej nieobecności mocodawcy, np. w związku z wyjazdem za granicę.
  2. Pełnomocnictwo rodzajowe – udziela się go wtedy, gdy chcemy upoważnić pełnomocnika do cyklicznego wykonywania jakichś czynności wykraczających poza standardowy zarząd. Dobrym przykładem będzie umocowanie konkretnej osoby do pobierania czynszu od lokatorów za wynajem mieszkania.
  3. Pełnomocnictwo szczególne – tutaj mamy już do czynienia z bardzo precyzyjnym określeniem kompetencji pełnomocnika. W ramach pełnomocnictwa szczególnego można upoważnić pełnomocnika do wykonania ściśle wskazanej czynności, np. do złożenia podpisu pod umową kredytową czy zawarcia umowy najmu mieszkania. Pełnomocnictwo nie zadziała natomiast w żadnej innej niż wskazana sytuacji. Ważne jest przy tym to, że pełnomocnictwo szczególne musi zostać udzielone w takiej samej formie, w jakiej pełnomocnik będzie realizować wolę mocodawcy. Przykładowo: jeśli pełnomocnik został upoważniony do zawarcia umowy potwierdzonej aktem notarialnym, samo pełnomocnictwo również musi być potwierdzone notarialnie (zwyczajowo mówimy wówczas o pełnomocnictwie notarialnym).
  4. Pełnomocnictwo procesowe – w tym przypadku mocodawca upoważnia pełnomocnika do reprezentowania go podczas czynności sądowych. Pełnomocnik będzie więc mógł stawić się w sądzie po odebraniu wezwania zamiast mocodawcy.

Jak skutecznie udzielić pełnomocnictwa?

Choć przepisy tego wprost nie wymagają, to dla własnego bezpieczeństwa pełnomocnictwa należy udzielić pisemnie. Taki dokument, w którym wskażemy zarówno rodzaj pełnomocnictwa, jak i osobę, której jest ono udzielane, będzie mieć moc prawną. Im bardziej szczegółowo określimy zakres kompetencji pełnomocnika, tym lepiej – pozwoli to uniknąć wszelkich wątpliwości, a te mogą się pojawić w skomplikowanych czy delikatnych sprawach, np. osobistych.

Niezbędne elementy, jakie musi zawierać pełnomocnictwo, to:

  • Datę i miejsce sporządzenia dokumentu;
  • Kompletne dane pełnomocnika oraz mocodawcy, czyli: imiona, nazwiska, numery PESEL, serie i numery dowodów osobistych, adresy zamieszkania, opcjonalnie numery telefonów i adresy e-mail;
  • Rodzaj pełnomocnictwa – ogólne, rodzajowe (zakres kompetencji), szczegółowe (dokładny zakres kompetencji) czy procesowe;
  • Okres obowiązywania pełnomocnictwa;
  • Własnoręczne podpisy pełnomocnika i mocodawcy;

Czy można odwołać pełnomocnictwo?

Tak, można to zrobić w każdej chwili i najlepiej w formie pisemnej (nie jest potrzebne potwierdzenie notarialne). W niektórych sytuacjach pełnomocnictwo wygasa automatycznie – następuje to z chwilą śmierci pełnomocnika lub mocodawcy, chyba że ten drugi w umowie wyraźnie zaznaczył, że pełnomocnictwo nie ustaje także po jego odejściu.

W momencie wygaśnięcia pełnomocnictwa, pełnomocnik traci wszelkie prawo do reprezentowania mocodawcy – musi mu również oddać dokument udzielenia pełnomocnictwa.

Znajdź najlepsze oprocentowanie:


Ustanowienie pełnomocnika jest bardzo praktycznym rozwiązaniem, z którego warto skorzystać w sytuacji, gdy np. planujemy emigrację, szykujemy się do operacji, po której nastąpi długotrwała rekonwalescencja czy też przeprowadzamy się do odległego miasta, pozostawiając po sobie różne sprawy urzędowe w dotychczasowym miejscu zamieszkania. Wybór pełnomocnika musi być bardzo dokładnie przemyślany, co zresztą tyczy się także udzielenia upoważnienia.

Teraz Wasza kolej. Udzieliliście kiedykolwiek pełnomocnictwa? Może sami byliście lub jesteście pełnomocnikami? Zdarzyło się Wam, że np. na poczcie zażądano od Was upoważnienia, a w urzędzie pełnomocnictwa? Zapraszam do komentowania.

2 komentarzy

  1. Fabian

    Notarialne szerokie pełnomocnictwo wśród osób bliskich, które zgodnie żyją i sobie ufają (np. mąż – żona) bardzo ułatwia życie w wielu momentach, i tej swobody doświadczam na własnej skórze.
    Niestety, do odbioru w placówce pocztowej przesyłki sądowej nie pomoże żadne pełnomocnictwo, nawet takie w którym notariusz zapisał „reprezentowanie we wszystkich sprawach wobec sądów”.
    Poczta wymaga własnego pełnomocnictwa tj. wypełnienia i podpisania przez mocodawcę odpowiedniego druku na poczcie. I nie ma zmiłuj się. Można się oburzać ale faktycznie pewne uzasadnienie istnieje.

  2. Włodek_AW

    Potwierdzam to co napisał Fabian: „Poczta wymaga własnego pełnomocnictwa tj. wypełnienia i podpisania przez mocodawcę odpowiedniego druku na poczcie [pocztowego]. I nie ma zmiłuj się.”
    Choć wydaje mi się, że zachowanie Poczty łamie moje prawa wynikające z Konstytucji i kodeksów, w tym cywilnego, to jednak Poczta postępuje jak „państwo w państwie”. Oczywiście, za „pełnomocnictwo pocztowe” trzeba obowiązkowo wnieść opłatę. I o tą opłatę pewnie tu chodzi. Czy to nie jest sprawa dla Rzecznika praw konsumenta/obywatelskich?
    Jestem świeżo po rozmowie z Panią kierownik placówki pocztowej – uznaje tylko „pełnomocnictwo pocztowe”.
    Nie wydała mi ważnego listu do syna, przez co naraziła nas na poważne szkody.
    Gdybym był w domu, kiedy odwiedził nas listonosz, ten sam list wręczyłby mi bez żadnych wątpliwości.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Obowiązuje regulamin komentarzy. Wymagane pola są oznaczone *