Zastrzeżenie dowodu osobistego: Jak skutecznie zastrzec zgubiony lub ukradziony dowód?

Utrata dowodu osobistego to nie przelewki. Niezależnie, czy doszło do tego w wyniku zwykłego zgubienia np. portfela czy też kradzieży, taki dokument musi zostać jak najszybciej zastrzeżony. Pewnie domyślacie się, dlaczego. Chodzi o to, aby np. jakiś pomysłowy znalazca na zaciągnął kredytu czy pożyczki na dane pechowca. Tylko w całym 2019 roku Polacy zastrzegli blisko 180 tysięcy dowodów – to daje wyobrażenie, jak duża jest skala tego typu przypadków. No dobrze, ale jak właściwie można zastrzec dowód osobisty? Czy jest to trudne i uciążliwe? Gdzie należy się zgłosić? Na wszystkie te pytania odpowiadam w moim artykule. Czytajcie uważnie, bo ta wiedza może się Wam kiedyś przydać (choć oczywiście tego nie życzę). 

Kiedy zgłaszamy utratę dowodu osobistego?

Napiszę krótko: zawsze! Jest to bardzo ważne, ponieważ dowód osobisty stanowi kluczowy dokument tożsamości i – pisząc nieco obrazowo – ma wielką moc. Na podstawie tego kawałka plastiku można zaciągnąć kredyt, pożyczkę, wziąć telefon na abonament, kupić sprzęt na raty i zrobić wiele innych rzeczy, które zostaną zaliczone na konto niczego nieświadomego prawowitego posiadacza dowodu. 

Myślicie, że zdjęcie jest dostatecznym zabezpieczeniem? No to możecie się nieźle zdziwić. Nie wiem, jak Wam, ale mi się od dawna nie zdarzyło, aby ktokolwiek biorący ode mnie dowód osobisty sprawdzał, czy ja to rzeczywiście ja. 

Uwaga! Zgłaszamy nie tylko utratę czy kradzież dowodu osobistego, ale także jego uszkodzenie. 

Gdzie zgłosić utratę dowodu osobistego?

Zawsze robimy to w urzędzie gminy lub przez Internet – ta druga opcja jest oczywiście znacznie wygodniejsza, ale dostępna wyłącznie dla posiadaczy Profilu Zaufanego ePUAP. Zobacz: 12 życiowych sytuacji, w których przyda Ci się profil zaufany ePUAP. To kolejny mocny powód, dla którego warto sobie taki profil założyć.

Procedura zgłaszania utraty w urzędzie gminy jest banalnie prosta. Wystarczy zgłosić się do dowolnego urzędu miasta lub gminy (nie musi to być „nasz” urząd), następnie wypełnić formularz zgłoszenia utraty lub uszkodzenia dowodu osobistego (nazwany DO/F/2) i złożyć go w urzędzie. Koniecznie trzeba mieć przy sobie inny dokument tożsamości, na przykład paszport. W przypadku zgłaszania uszkodzenia dowodu, stary dokument zostawiamy w urzędzie. 

Teraz pokażę Wam, jak zrobić to przez Internet. 

Wchodzimy na swój profil ePUAP, odnajdujemy opcję zgłaszania utraty lub uszkodzenia i klikamy w przycisk Unieważnij dowód. Następnie system przekieruje użytkownika do usługi e-podpis na stronie pz.gov.pl. Potwierdzenie unieważnienia dowodu następuje poprzez wpisanie kodu SMS przesłanego na numer podany w profilu zaufanym. Status dowodu w Rejestrze Dowodów Osobistych od razu zostanie zmieniony na Unieważniony, a potwierdzenie dodatkowo zostanie wysłane na skrzynkę ePUAP użytkownika. Usługa zastrzeżenia dowodu jest całkowicie bezpłatna. 

Uwaga! W przypadku zgłoszenia uszkodzenia dowodu, oryginalny dokument trzeba odnieść do urzędu gminy lub wysłać pocztą. 

Następnie wystarczy już tylko złożyć wniosek o wydanie nowego dowodu osobistego, co także można zrobić za pośrednictwem profilu ePUAP. 

Utrata dowodu osobistego za granicą

Taka sytuacja jest szczególnie stresująca, ale jej rozwiązanie nie jest wcale skomplikowane. W przypadku utraty dowodu osobistego za granicą należy zgłosić to w konsulacie – procedura wygląda identycznie, jak przy zgłoszeniu dokonywanym w urzędzie gminy. Jedyna różnica polega na tym, że za granicą można to zrobić osobiście, listownie lub faksem. Trzeba tylko wypełnić wspomniany wcześniej formularz. Pamiętajcie, że jeśli zgłaszacie uszkodzenie dowodu, oryginał trzeba przekazać pracownikowi konsulatu osobiście lub wysłać pocztą. 

Po otrzymaniu zgłoszenia urzędnik konsulatu natychmiast unieważni dowód i po sprawie. 

Przy okazji, sprawdź też co zrobić, gdy zgubisz lub ukradną Ci za granicą kartę płatniczą. Pisze tam o awaryjnej wypłacie i innych sposobach na pozyskanie gotówki będąc poza granicami Polski.

Co zrobić, gdy dowód osobisty zostanie skradziony? 

Bezwzględnie trzeba to zgłosić na najbliższym komisariacie policji. Będzie z tym trochę zachodu, bo trzeba wypełnić formularz i w przybliżeniu opisać okoliczności zdarzenia. Istnieje też ryzyko, że poszkodowany będzie później wzywany na świadka, co zawsze jest kłopotliwe. Na pocieszenie dodam, że zgłaszając kradzież dowodu na policji nie trzeba robić tego ponownie ani w urzędzie gminy, ani przez Internet. Dowód zostanie unieważniony z dniem zgłoszenia na komisariacie. 

Czy zgłoszenie w urzędzie, konsulacie lub na policji wystarczy?

Teoretycznie powinno, ale w praktyce osobiście dmuchałbym na zimne i dodatkowo zgłosił utratę dowodu osobistego we własnym banku – telefonicznie lub przez Internet. Po co? Ponieważ taka informacja jest od razu przekazywana do Systemu Dokumentów Zastrzeżonych, z której korzystają wszystkie banki działające w naszym kraju, ale też operatorzy telefonii komórkowej, poczta czy wielu dostawców mediów. Jeśli więc znalazca lub złodziej spróbuje posłużyć się takim unieważnionym dowodem podczas zaciągania kredytu czy pożyczki, nie uda mu się to i najpewniej zostanie zatrzymany przez policję (wezwaną przez obsługę banku). 

Warto wiedzieć: Zgłoszenia utraty dowodu można też dokonać w Biurze Informacji Kredytowej (o ile ma się tam konto). W takim przypadku dowód również zostanie od razu dodany do Systemu Dokumentów Zastrzeżonych. 

Na koniec dodam jeszcze, że dowód osobisty można zastrzec nawet wtedy, gdy nadal jesteśmy w jego posiadaniu. Po co? A choćby po to, by nie ryzykować, że dokument zostanie użyty do wyłudzenia kredytu. Na pewno sami wielokrotnie udostępnialiście swój dowód obcym ludziom – np. w hotelu czy wypożyczalni nart. Nie dacie sobie uciąć ręki za uczciwość tych osób, prawda? 

Warto zastrzec dowód, nawet gdy uczciwy znalazca zgłosi się do nas i odda nam nasz dokument. Nigdy nie możemy być pewni czy ktoś wcześniej nie zrobił zdjęć dowodu osobistego, które może później wykorzystać do np. do wyłudzenia kredytów, chwilówek czy innych pożyczek na nasze dane.

Wyraźnym sygnałem świadczącym o tym, że czas zastrzec dowód i wyrobić nowy dokument, jest zadziałanie Alertu BIK – czyli otrzymanie informacji, że ktoś (nie my) próbował właśnie wziąć kredyt lub pożyczkę na nasze dane. 

Zdarzyło się Wam kiedyś zastrzec dowód osobisty? Może ktoś przyzna się do tego, że zgubił dokument, nic z tym nie zrobił, a później dowiedział się o zaciągnięciu kredytu na jego dane? Tradycyjnie zapraszam do komentowania.