Dom z basenem zbudowany na fikcji. Jaka jest Twoja wartość netto i jak ją poprawić?

Czy można mieć majątek o wartości kilku milionów złotych i jednocześnie być bardzo biednym człowiekiem? Owszem, można, choć pewnie brzmi to absurdalnie. Powodem takiej sytuacji jest relatywizm słowa „majątek”. Każdy inaczej będzie je rozumiał i interpretował. Jest jednak pewna ogólna zasada, która pozwala nam określić poziom czyjejś zamożności. To wartość człowieka netto. To bardzo ciekawe zjawisko ekonomiczne, sprowadzone na grunt finansów osobistych. Jaka jest Twoja wartość netto? I jak możesz ją poprawić? Przygotowałem kilka praktycznych porad. Zapraszam.

Jesteś bogaty czy biedny? Spójrz na to samokrytycznym okiem

Słyszeliście o właścicielu niesławnego Amber Gold? Facet jest, czy raczej był obrzydliwie bogaty. Problem w tym, że swoje bogactwo zbudował na oszustwie, a konkretnie na pobieraniu pieniędzy od ludzi i bezpodstawnym gwarantowaniu, że zwróci ich pomnożoną wartość. Dlaczego wspominam o tym panu? Ponieważ zgodnie z dokumentami prokuratury właściciel piramidy finansowej zbudował majątek o wartości kilkunastu milionów złotych. Teraz, gdy komornik wszystko sprzedaje, okazuje się, że uzyskane pieniądze z ledwością wystarczą na spłatę zadłużenia firmy w instytucjach państwowych i obsługę komorniczą. Dla zwykłych wierzycieli zostanie figa z makiem. Albo bez maku.

Bardzo często zastanawiamy się, jak to możliwe, że jakaś gwiazda kina lub muzyki, która przecież ma kilka domów, helikopterów i cieszy się ogólną sympatią, staje się bankrutem. To właśnie efekt jej niskiej wartości netto. Ogólnie napiszę tak – poziom wpływów i posiadanych dóbr nie jest w stanie pokryć wydatków i długów. Przejdźmy do istoty naszych rozważań.

Co to jest wartość netto człowieka?

Ujmując sprawę encyklopedycznie, wartość netto określa relację poziomu aktywów do pasywów. Ja to nazwę możliwie prosto – jest to różnica pomiędzy tym, co posiadacie, do tego, co jesteście komuś winni.

Po stronie majątku uwzględniamy wszystko, co jest naszą własnością i ma realną wartość rynkową. Może to być:

• dom/mieszkanie własnościowe
• samochód
• pieniądze na koncie oszczędnościowym, w akcjach, obligacjach lub na ROR
• gotówka „w skarpecie” (nie polecam takiej metody oszczędzania)
• wartościowe przedmioty np. biżuteria, meble, sprzęt RTV i AGD

Bardzo ważne jest, aby licząc swoją wartość netto, brać pod uwagę aktualne rynkowe wartości posiadanych rzeczy. Sprawdź na portalu ogłoszeniowym ile aktualnie jest warte Twoje mieszkanie, sprawdź po ile chodzi samochód z podobnym przebiegiem i tego rocznika, dowiedz się za ile mniej więcej mógłbyś w dniu dzisiejszym sprzedać swoje używane meble czy telewizor. Nie ma co przeszacować wartości posiadanych przedmiotów. To, ze dla Ciebie mieszkanie jest warte np. 300 tys. zł, bo kupiłeś je 7 lat temu za 280 tys. i włożyłeś w nie wiele pieniędzy i pracy nie znaczy, że za tyle mógłbyś je dziś sprzedać. Przecież chcesz poznać zwoją prawdziwą i realną wartość, a nie „mi się wydaje” :-).

Gdybyśmy kupili to wszystko za gotówkę (np. po otrzymaniu spadku), nie posiłkując się przy tym żadnymi kredytami i pożyczkami, osiągniemy rewelacyjną wartość netto i zaliczymy się do grona bardzo dobrze sytuowanych osób. Problem w tym, że większość z nas musi jednak pieniądze pożyczać. A wszelkie zobowiązania pomniejszają naszą wartość netto. Są to m.in.:

• kredyt hipoteczny
• pożyczka gotówkowa
• pożyczka prywatna np. od rodziny

Oczywiście wszystkie te zobowiązania mają swoją realną cenę. Na jej podstawie obliczamy faktyczną skalę naszego posiadania. Jeśli zgromadziliśmy majątek o rynkowej wartości np. 400 000 złotych, sprawdzamy, ile pieniędzy zapisujemy po stronie długu. Jeśli jest to np. 300 000 złotych, nasza wartość netto wyniesie 100 000 złotych. Całkiem nieźle, a nawet bardzo dobrze. Generalnie chodzi o to, czy nasza własność, po zbyciu jej po cenie rynkowej, mogłaby pokryć wszystkie zobowiązania. Dobrze jest tak operować swoimi finansami, aby nasza wartość netto utrzymywała się na plusie.

Zasada jest prosta:
Twoja wartość netto = To co posiadasz – Twoje zobowiązania

Wartość netto a CashFlow

Bardzo ciekawym i pomocnym rozwinięciem teorii wartości netto jest CashFlow, czyli różnica pomiędzy naszymi wpływami, a wydatkami. Dobry współczynnik CashFlow jest wtedy, gdy po prostu wydajemy mniej, niż zarabiamy. To pozwala nam gromadzić oszczędności i wykorzystać je później np. w celach inwestycyjnych lub w formie zabezpieczenia emerytalnego.

W CashFlow uwzględniamy wszystkie nasze stałe wydatki, które musimy ponieść z tytułu utrzymania siebie i rodziny. Oczywiście w budżecie zapisujemy również opłaty związane ze spłatą zobowiązań. Mam dla Was prostą tabelkę, która dobrze to wszystko zobrazuje. Przedstawia ona przychody i stałe wydatki hipotetycznej osoby. Przyjąłem, że kupiła dom na kredyt, ma również wolne mieszkanie, które wynajmuje:

Mając te wszystkie dane możemy łatwo obliczyć CashFlow. Miesięczne wydatki wynoszą aż 5400 złotych. Regularne wpływy natomiast zamykają się w kwocie 6950 złotych. Nie jest źle. Relacja miesięcznych wpływów i wydatków jest korzystna, bo utrzymuje się na poziomie +1550 złotych. To bardzo przyzwoity CashFlow.

Oczywiście to duże uproszczenie, ale chodzi o to, czy każdy miesiąc zamykacie na plus czy na minus (przychody vs. wydatki). Jeśli prowadzasz rzetelnie budżet domowy to nie musisz nic liczyć – wiesz dokładnie jakie masz średnie nadwyżki finansowe w ostatnich miesiącach, więc wiesz też dobrze w jakim tempie będzie rosła Twoja wartość netto.

Pamiętajcie, że współczynnik CashFlow ma spory wpływ na Waszą wartość netto. Zwróćcie uwagę, że spłacając co miesiąc ratę kredytu hipotecznego, jednocześnie zmniejszacie jego wysokość. W efekcie poprawia się relacja wartości nieruchomości do jej obciążenia hipoteką – mamy po prostu coraz mniej pieniędzy do oddania bankowi. Jeśli natomiast dołożymy do naszego miesięcznego budżetu kolejne zobowiązania (np. poprzez zaciągnięcie następnej pożyczki), pogorszymy CashFlow i zmniejszymy swoją wartość netto.

Jak poprawić swoją wartość netto?

Zapytałem kiedyś znajomego właściciela firmy budowlanej, dlaczego nie inwestuje w kupno nowych samochodów dostawczych dla swoich pracowników? Konsekwentnie wybiera natomiast używane, lekko przechodzone. Zwrócił uwagę na bardzo ważną rzecz. Powiedział, że woli kupić używany samochód za gotówkę, niż inwestować w kredyt na zakup nowego auta. Dlaczego? Bo w momencie kryzysu po prostu sprzeda swoje samochody, spłaci długi i może jeszcze coś mu zostanie. Z kredytem nie byłoby tak różowo – gdyby przestał płacić raty, straciłby samochody. Nieco na około, ale jednak idealnie ujął sedno znaczenia swojej wartości netto.

Im bardziej się zadłużamy nie generując przy tym większych wpływów lub nie budując większego majątku, tym mocniej ryzykujemy bankructwo. Dlatego przygotowałem dla Was 4 sposoby na poprawienie Waszej wartości netto:

1. Przestań się zadłużać – lub też pomyśl nad szybszą spłatą zobowiązań. Ciągłe korzystanie z kredytów lub pożyczek poprawia naszą sytuację finansową na krótko. Do tego może po prostej drodze prowadzić do wpadnięcia w spiralę zadłużenia. Pamiętajcie – im wyższy dług, tym niższa wartość netto człowieka
2. Ograniczaj wydatki – mam na myśli stałe opłaty, z których z obiektywnych przyczyn nie da się zrezygnować. Jeśli masz nieruchomość kupioną na kredyt, pomyśl o ograniczeniu wydatków na prąd. Napisałem nawet o tym kiedyś artykuł. Im niższe płacisz rachunki i im mniej wydajesz na swoje codzienne utrzymanie, tym więcej możesz zainwestować w różne aktywa. Płynnie przechodzimy do punktu 3.
3. Inwestuj gotówkę – pieniądze, które leżą na koncie, są bezużyteczne. Dysponując wolnymi środkami po prostu trzeba je jakoś sensownie ulokować. Odważni mogą pobawić się w giełdę i fundusze, ostrożni pomyślą o lokatach, kontach oszczędnościowych i będą polowali na okazje finansowe. Spore pieniądze zawsze warto zainwestować w nieruchomości. Patrz nasz przykład z wpływami z wynajmu mieszkania – ten dochód mocno poprawia sytuację finansową bohatera z poprzedniego akapitu.
4. Poszukaj lepiej płatnej pracy – łatwo powiedzieć, trudniej zrobić, dobrze o tym wiem. Ale jednak czasami się udaje. Im wyższą pensję otrzymujecie, tym macie więcej pieniędzy na obsługę zadłużenia i inwestowanie. Każde dodatkowe 100 złotych może solidnie poprawić Waszą wartość netto.

Pamiętajcie jednak, że raz określona wartość netto może się diametralnie zmieniać w bardzo krótkich okresach. Wystarczy, że cena Waszej nieruchomości nagle poszybuje (np. dowiecie się, że w pobliżu ma być poprowadzona autostrada). Trzeba też pamiętać o tym, że inflacja cały czas po cichu uszczupla nasz majątek. Dlatego właśnie warto swoją wartość netto sprawdzać cyklicznie. To bardzo pouczające doświadczenie, które wielu osobom może otworzyć oczy na ich faktyczną sytuację finansową.

Sprawdziliście już swoją wartość netto? A może i bez tego wiecie, że z Waszymi finansami nie jest najlepiej? Co sądzicie o tym wskaźniku? Zapraszam do komentowania.